آبسه مقعدی در کودکان و نوزادان | علت، علائم، پیشگیری و درمان

آبسه مقعدی در کودکان (Anal Abscess in Children) که گاهی از آن به عنوان نیز یاد می‌شود، یکی از عارضه‌های نسبتا شایع، به خصوص در سنین پایین و دوران شیرخوارگی است. این عارضه به صورت یک توده متورم، قرمز و دردناک در نزدیکی ناحیه مقعد ظاهر می‌شود و در واقع، تجمعی از چرک است که به دلیل عفونت غدد کوچک اطراف مقعد به وجود می‌آید. اگرچه مشاهده چنین مشکلی می‌تواند برای والدین بسیار نگران‌کننده باشد، اما خوشبختانه در اکثر موارد با تشخیص به موقع و درمان صحیح، به طور کامل برطرف می‌شود و جای نگرانی طولانی‌مدتی باقی نمی‌گذارد.

درک علل، شناخت علائم و آگاهی از روش‌های درمانی آبسه مقعدی در نوزادان، اولین و مهم‌ترین قدم برای مدیریت آن و تضمین سلامت کودک دلبندتان است. برای تشخیص دقیق و شروع فرآیند درمانی موثر، مراجعه به مراکز تخصصی که تجربه کافی در زمینه بیماری‌های نشیمنگاهی دارند، امری حیاتی است. کلینیک تهرانی به عنوان یکی از مراکز پیشرو و تخصصی در زمینه درمان بیماری‌های ناحیه مقعد، با بهره‌گیری از کادر درمانی مجرب و به‌روزترین تجهیزات پزشکی، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی برای مشکلاتی نظیر درمان آبسه مقعدی در تمام سنین، به ویژه در کودکان است. اعتماد به تخصص و تجربه در چنین شرایطی، می‌تواند مسیر بهبودی را برای کودک شما هموارتر و سریع‌تر سازد.

آبسه مقعدی در کودکان

آبسه مقعدی در حقیقت یک حفره عفونی پر از چرک است که در بافت‌های نرم اطراف کانال مقعد یا راست‌روده شکل می‌گیرد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که غدد کوچک تولیدکننده مخاط در داخل مقعد مسدود شده و باکتری‌ها در آن ناحیه تجمع پیدا کنند. این تجمع باکتریایی منجر به بروز یک عفونت مقعدی در کودکان می‌شود که واکنش طبیعی بدن به آن، ارسال گلبول‌های سفید برای مبارزه با عفونت است. حاصل این مبارزه، ایجاد چرک (مخلوطی از باکتری، گلبول‌های سفید مرده و مایعات) و در نهایت شکل‌گیری آبسه است. این توده چرکی باعث ایجاد فشار، درد و تورم در ناحیه می‌شود و لمس آن برای کودک بسیار دردناک خواهد بود.

این وضعیت نباید با مشکلات پوستی ساده مانند جوش یا حساسیت به پوشک اشتباه گرفته شود. تفاوت اصلی آبسه در عمق عفونت و شدت درد آن است. در حالی که تحریکات پوستی سطحی هستند، آبسه مقعدی در کودکان یک عفونت بافت عمقی است که نیازمند توجه پزشکی فوری می‌باشد. عدم درمان به موقع می‌تواند منجر به گسترش عفونت به نواحی اطراف و یا ایجاد یک مسیر ارتباطی غیرطبیعی بین آبسه و پوست به نام فیستول مقعدی شود که درمان آن پیچیده‌تر خواهد بود. بنابراین، شناخت این عارضه به عنوان یک عفونت جدی، گام اول در مدیریت صحیح آن است.

یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین مراکز آموزشی و درمانی بریتانیا Oxford University Hospitals در مقاله خود درباره آبسه مقعدی در کودکان چنین بیان می کند

ممکن است فقط برای فرزندتان آنتی‌بیوتیک تجویز کنیم یا یک عمل جراحی کوچک برای تخلیه آبسه ترتیب دهیم . این عمل شامل باز کردن و تخلیه آبسه است تا عفونت و چرک خارج شود. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد که در صورت لزوم، جراح فرزند شما با شما در میان خواهد گذاشت.

آبسه مقعدی در نوزادان

بروز آبسه مقعدی در نوزادان، به ویژه در پسران زیر یک سال، پدیده‌ای نسبتا رایج است. سیستم ایمنی نوزادان هنوز در حال تکامل است و به همین دلیل، بدن آن‌ها در برابر عفونت‌های باکتریایی آسیب‌پذیرتر است. غدد مقعدی در نوزادان ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی پس از تولد، بیشتر مستعد انسداد باشند. این انسداد، محیطی ایده‌آل برای رشد باکتری‌های موجود در مدفوع فراهم کرده و منجر به شکل‌گیری آبسه می‌شود.

در بسیاری از نوزادان، آبسه به صورت یک برجستگی قرمز رنگ و حساس در لبه مقعد خود را نشان می‌دهد که ممکن است با بی‌قراری، گریه شدید هنگام تعویض پوشک یا در زمان دفع مدفوع همراه باشد. والدین باید توجه داشته باشند که این مشکل در نوزادان سالم نیز رخ می‌دهد و لزوما نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی نیست. با این حال، به دلیل حساسیت بالای این گروه سنی، هرگونه ورم مقعدی باید توسط پزشک متخصص اطفال یا جراح کودکان ارزیابی شود تا از تشخیص صحیح و درمان مناسب اطمینان حاصل گردد.

علت آبسه مقعدی در کودکان

علت اصلی شکل‌گیری آبسه مقعدی در کودکان، عفونت باکتریایی ناشی از انسداد غدد مقعدی است. این غدد که وظیفه ترشح مخاط برای تسهیل عبور مدفوع را بر عهده دارند، ممکن است به دلایل گوناگونی مسدود شوند. باکتری‌هایی که به طور طبیعی در روده و روی پوست زندگی می‌کنند (مانند استافیلوکوک و اشرشیا کلی)، می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و در غده مسدود شده تکثیر شوند و عفونت را به وجود آورند. علاوه بر این، برخی عوامل می‌توانند ریسک بروز این عارضه را در کودکان افزایش دهند.

برای مثال، وجود شکاف یا ترک‌های کوچک در پوست اطراف مقعد (که به آن شقاق مقعدی گفته می‌شود) می‌تواند دروازه‌ای برای ورود باکتری‌ها به بافت‌های زیرین باشد. یبوست مزمن و دفع مدفوع سفت نیز با ایجاد فشار و آسیب به این ناحیه، احتمال بروز شقاق و به دنبال آن، آبسه را بیشتر می‌کند. در موارد نادر، بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری التهابی روده (کرون) یا نقص سیستم ایمنی نیز می‌توانند کودک را مستعد ابتلا به این نوع عفونت‌ها کنند.

در ادامه به صورت خلاصه به مهم‌ترین علل بروز این عارضه اشاره می‌شود:

1. انسداد غدد مقعدی: شایع‌ترین علت که منجر به تجمع باکتری و ایجاد عفونت می‌شود.
2. شقاق مقعدی (Anal Fissure): پارگی‌ها و ترک‌های ریز در پوست ناحیه مقعد که راه ورود باکتری‌ها را باز می‌کنند.
3. یبوست مزمن: فشار ناشی از دفع مدفوع سفت می‌تواند به بافت مقعد آسیب برساند.
4. ضعف سیستم ایمنی: کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر در معرض انواع عفونت‌ها قرار می‌گیرند.
5. بهداشت نامناسب: اگرچه کمتر شایع است، اما عدم تعویض به موقع پوشک و تمیز نکردن صحیح ناحیه می‌تواند ریسک را افزایش دهد.
6. بیماری‌های زمینه‌ای: در موارد نادر، بیماری‌هایی مانند بیماری کرون می‌توانند علت زمینه‌ساز باشند.

علائم آبسه مقعدی در کودکان

شناخت علائم آبسه مقعدی در کودکان برای والدین اهمیت زیادی دارد، زیرا تشخیص زودهنگام به درمان سریع‌تر و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک می‌کند. بارزترین نشانه، وجود یک توده یا برآمدگی حساس، قرمز و متورم در نزدیکی مقعد است. این توده مقعدی معمولا با لمس کردن دردناک است و ممکن است در مرکز آن یک نقطه سفید یا زرد رنگ (چرک) دیده شود. کودک، به خصوص اگر در سنین پایین‌تر باشد و نتواند درد خود را بیان کند، ممکن است دچار بی‌قراری شدید، گریه مداوم و اختلال در خواب شود.

درد در ناحیه مقعد یکی دیگر از علائم اصلی است که هنگام نشستن، حرکت کردن یا به خصوص در زمان دفع مدفوع تشدید می‌شود. به همین دلیل، برخی کودکان ممکن است از اجابت مزاج خودداری کنند که این امر منجر به یبوست و بدتر شدن شرایط می‌شود. در برخی موارد، به خصوص اگر عفونت شدید باشد، علائم عمومی‌تری مانند تب و لرز نیز ممکن است مشاهده شود. مشاهده هر یک از این علائم، زنگ خطری برای مراجعه فوری به پزشک است.

لیست علائم شایع آبسه مقعدی در کودکان به شرح زیر است:

1. توده متورم و قرمز: وجود یک برجستگی دردناک و ملتهب در پوست اطراف مقعد.
2. درد شدید: درد مداوم یا دردی که با لمس، نشستن یا دفع مدفوع بدتر می‌شود.
3. بی‌قراری و گریه: به خصوص در نوزادان و شیرخواران که قادر به بیان درد خود نیستند.
4. تب و لرز: در موارد پیشرفت عفونت، ممکن است علائم سیستمیک نیز بروز کند.
5. مشکل در دفع مدفوع: کودک ممکن است به دلیل درد از دفع مدفوع امتناع کند.
6. ترشح چرک: در برخی موارد ممکن است آبسه به صورت خود به خودی باز شده و چرک از آن خارج شود.
7. قرمزی و گرمی پوست: پوست روی آبسه معمولا گرم‌تر از نواحی اطراف است.

تشخیص آبسه مقعدی در کودکان

همانطور که در بخش قبلی به تفصیل شرح داده شد، علائم ظاهری نقش کلیدی در تشخیص اولیه آبسه مقعدی در کودکان دارند. مشاهده یک توده قرمز، متورم و دارای درد مقعدی، همراه با بی‌قراری و تب، اولین سرنخ‌ها برای والدین است. توجه به این علائم ظاهری و واکنش‌های کودک هنگام لمس ناحیه یا در زمان اجابت مزاج، بسیار مهم است. به محض مشاهده چنین نشانه‌هایی، ضروری است که خونسردی خود را حفظ کرده و در اسرع وقت برای ارزیابی دقیق به پزشک متخصص اطفال یا جراح کودکان مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام، کلید درمان موفق و پیشگیری از عوارض جدی‌تر مانند گسترش عفونت است.

فرایند تشخیص توسط پزشک معمولا ساده و بر اساس معاینه فیزیکی است. پزشک با دقت ناحیه مقعد را بررسی می‌کند تا وجود، اندازه و شدت التهاب آبسه را ارزیابی کند. در اکثر موارد، معاینه بالینی برای تایید تشخیص کافی است و نیاز به اقدامات پیچیده‌تر نیست. پزشک شرح حال کاملی از وضعیت کودک، زمان شروع علائم و مشکلات احتمالی دیگر مانند یبوست یا تب از والدین خواهد گرفت. در موارد بسیار نادری که آبسه در عمق بافت قرار داشته باشد یا شک به وجود بیماری‌های زمینه‌ای دیگر وجود داشته باشد، ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی استفاده شود تا محل دقیق و عمق عفونت مشخص گردد.

روش‌های اصلی تشخیص این عارضه عبارتند از:

• معاینه فیزیکی دقیق: اولین و مهم‌ترین گام که در آن پزشک ناحیه پری‌آنال (اطراف مقعد) را برای یافتن توده، قرمزی، گرما و حساسیت به لمس بررسی می‌کند.
• بررسی سابقه پزشکی کودک: پزشک سوالاتی در مورد علائم عمومی (مانند تب)، سابقه یبوست، شقاق یا هرگونه بیماری دیگر خواهد پرسید.
• آزمایش خون: در صورتی که عفونت شدید به نظر برسد، ممکن است آزمایش شمارش سلول‌های خونی (CBC) برای ارزیابی میزان گلبول‌های سفید و شدت عفونت تجویز شود.
• سونوگرافی: در موارد نادر و برای آبسه‌های عمیق‌تر که به راحتی قابل مشاهده نیستند، از سونوگرافی برای تایید وجود تجمع چرک و تعیین محل دقیق آن استفاده می‌شود.

پیشگیری از آبسه مقعدی در کودکان

اگرچه نمی‌توان از تمام موارد بروز آبسه مقعدی، به خصوص در نوزادانی که غدد مقعدی آن‌ها به طور طبیعی مستعد انسداد است، جلوگیری کرد، اما والدین می‌توانند با رعایت برخی نکات کلیدی، ریسک ابتلای کودک خود به این عارضه دردناک را به میزان قابل توجهی کاهش دهند. اساس پیشگیری بر دو اصل مهم استوار است: حفظ بهداشت ناحیه مقعد و جلوگیری از عواملی که به پوست این ناحیه آسیب می‌رسانند، مانند یبوست و اسهال شدید. یک رویکرد پیشگیرانه و آگاهانه می‌تواند از بسیاری از نگرانی‌های بعدی جلوگیری کند.

مهم‌ترین گام در پیشگیری، مدیریت صحیح اجابت مزاج کودک است. یبوست مزمن و سندرم دفع سخت مدفوع، با ایجاد فشار و خراش‌های ریز (شقاق) در دیواره مقعد، دروازه‌ای برای ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت فراهم می‌کند. بنابراین، اطمینان از اینکه کودک رژیم غذایی سرشار از فیبر و مایعات کافی دارد، نقشی حیاتی در نرم نگه داشتن مدفوع و پیشگیری از این مشکل ایفا می‌کند. همچنین، رعایت بهداشت دقیق در هنگام تعویض پوشک و آموزش صحیح طهارت به کودکان بزرگتر، از تجمع باکتری‌های مضر در ناحیه مقعد جلوگیری می‌کند.

در ادامه به مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از آبسه مقعدی در کودکان اشاره می‌شود:

• رعایت دقیق بهداشت: ناحیه مقعد کودک را همیشه تمیز و خشک نگه دارید. پس از هر بار دفع، ناحیه را با آب ولرم و به آرامی از جلو به عقب بشویید و با یک حوله نرم خشک کنید.
• تعویض سریع پوشک: اجازه ندهید کودک برای مدت طولانی با پوشک کثیف یا خیس بماند، زیرا رطوبت و باکتری‌های مدفوع، محیط را برای عفونت مستعد می‌کنند.
• پیشگیری و درمان یبوست: رژیم غذایی کودک را با میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل غنی کنید تا از یبوست جلوگیری شود. در صورت بروز یبوست، برای درمان آن با پزشک مشورت کنید.
• نوشیدن آب کافی: تشویق کودک به نوشیدن مایعات فراوان در طول روز به نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست کمک شایانی می‌کند.
• درمان سریع اسهال: اسهال مکرر نیز می‌تواند باعث تحریک و آسیب به پوست ناحیه مقعد شود. در صورت بروز اسهال شدید یا طولانی‌مدت، به پزشک مراجعه کنید.
• اجتناب از پاک‌کننده‌های قوی: از صابون‌های عطری، دستمال‌های مرطوب حاوی الکل یا سایر مواد شیمیایی تحریک‌کننده در ناحیه مقعد کودک استفاده نکنید.

درمان آبسه مقعدی کودکان

هدف اصلی در درمان آبسه مقعدی کودکان، تخلیه کامل چرک جمع‌شده و از بین بردن عفونت است. باقی ماندن چرک در محل می‌تواند منجر به درد مداوم، گسترش عفونت به بافت‌های اطراف و یا ایجاد یک کانال مزمن به نام فیستول مقعدی شود. بنابراین، رویکرد درمانی بر اساس شدت، اندازه و محل آبسه تعیین می‌شود. در موارد بسیار خفیف و سطحی، ممکن است پزشک درمان محافظه‌کارانه را با آنتی‌بیوتیک و حمام آب گرم (حمام سیتز) شروع کند به این امید که آبسه به طور خود به خودی سر باز کرده و تخلیه شود.

با این حال، درمان استاندارد و قطعی برای اکثر موارد آبسه مقعدی در کودکان، برش و تخلیه (Incision and Drainage) است. این یک روش جراحی جزئی و سرپایی است که در آن پزشک یک برش کوچک روی آبسه ایجاد کرده و اجازه می‌دهد تمام چرک به طور کامل خارج شود. این کار باعث کاهش فوری فشار و درد شده و فرایند بهبودی را آغاز می‌کند. پس از تخلیه، ممکن است پزشک برای جلوگیری از عفونت ثانویه یا کنترل عفونت‌های گسترده، آنتی‌بیوتیک خوراکی نیز تجویز کند. پیگیری دقیق دستورالعمل‌های پزشک پس از تخلیه آبسه برای اطمینان از بهبودی کامل ضروری است.

روش‌های درمانی اصلی شامل موارد زیر است:

• برش و تخلیه (Incision and Drainage – I&D): موثرترین و رایج‌ترین روش درمانی که شامل ایجاد یک برش کوچک برای خروج کامل چرک است.
• تجویز آنتی‌بیوتیک: اغلب به عنوان درمان کمکی پس از تخلیه آبسه یا برای موارد عفونت گسترده (سلولیت) به کار می‌رود.
• حمام آب گرم (Sitz Bath): نشستن در لگن آب گرم به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه، چندین بار در روز، به کاهش درد، تسکین التهاب و تمیز نگه داشتن ناحیه کمک شایانی می‌کند.
• داروهای مسکن: استفاده از داروهای ضد درد مناسب برای کودکان مانند استامینوفن یا ایبوپروفن (با تجویز پزشک) برای کنترل درد توصیه می‌شود.

درمان آبسه مقعدی در نوزادان

درمان آبسه مقعدی در نوزادان به دلیل حساسیت و ظرافت این گروه سنی، نیازمند ملاحظات ویژه‌ای است. اگرچه اصل درمان یعنی تخلیه عفونت یکسان است، اما رویکردها ممکن است کمی متفاوت باشد. در نوزادان، به خصوص در موارد آبسه‌های کوچک و سطحی، پزشکان ممکن است ابتدا یک دوره درمان محافظه‌کارانه‌تر را امتحان کنند. این رویکرد شامل استفاده از کمپرس گرم و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی است تا مشخص شود آیا آبسه بدون نیاز به مداخله جراحی بهبود می‌یابد یا خیر.

با این وجود، اگر آبسه مقعدی بزرگ باشد، درد شدیدی ایجاد کند یا به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد، تخلیه آن ضروری خواهد بود. یکی از نکات مهم در مورد آبسه مقعدی در نوزادان، احتمال بالاتر ایجاد فیستول مقعدی پس از درمان است. فیستول یک تونل کوچک زیر پوستی است که از محل آبسه قبلی به سطح پوست راه پیدا می‌کند. به همین دلیل، پیگیری دقیق پس از درمان اولیه و مراجعه مجدد به پزشک در صورت مشاهده هرگونه ترشح مداوم از محل، از اهمیت بالایی برخوردار است تا در صورت لزوم، درمان تکمیلی برای فیستول نیز انجام شود.

روش‌های درمانی رایج در نوزادان عبارتند از:

• درمان محافظه‌کارانه: برای آبسه‌های کوچک، شامل حمام آب گرم مکرر و گاهی پماد آنتی‌بیوتیک است.
• آنتی‌بیوتیک خوراکی: اگر علائم عفونت سیستمیک مانند تب وجود داشته باشد، تجویز می‌شود.
• تخلیه با سوزن (Needle Aspiration): در برخی موارد، پزشک ممکن است به جای ایجاد برش، با یک سوزن استریل چرک را تخلیه کند.
• برش و تخلیه: در صورت عدم موفقیت سایر روش‌ها یا در موارد آبسه‌های بزرگ، این روش به عنوان درمان قطعی انجام می‌شود.

درمان خانگی آبسه مقعدی نوزادان

نکته بسیار مهم: درمان‌های خانگی هرگز نباید جایگزین تشخیص و درمان توسط پزشک متخصص شوند. این روش‌ها صرفا به عنوان مراقبت‌های حمایتی و تسکین‌دهنده پس از مشورت با پزشک و در کنار درمان اصلی به کار می‌روند. هرگز سعی نکنید آبسه را در خانه فشار دهید یا باز کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث گسترش شدید عفونت به بافت‌های عمیق‌تر و جریان خون شود که بسیار خطرناک است. هدف اصلی درمان خانگی آبسه مقعدی نوزادان، کاهش درد و ناراحتی نوزاد، تمیز نگه داشتن ناحیه و تسریع روند بهبودی پس از شروع درمان پزشکی است.

موثرترین و بی‌خطرترین درمان خانگی آبسه مقعدی، استفاده از حمام آب گرم یا “حمام سیتز” است. قرار دادن نوزاد در یک لگن یا وان با چند سانتی‌متر آب گرم (نه داغ) به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، سه تا چهار بار در روز، می‌تواند به تسکین التهاب و درد کمک کند. این کار همچنین ممکن است باعث سر باز کردن خود به خودی آبسه‌های بسیار سطحی شود. علاوه بر این، خشک و تمیز نگه داشتن ناحیه پوشک و تعویض مکرر آن برای جلوگیری از تحریک بیشتر پوست و عفونت ثانویه حیاتی است.

اقدامات لازم برای درمان خانگی آبسه مقعدی نوزادان که می‌توانید پس از تایید پزشک انجام دهید:

• حمام سیتز (Sitz Bath): نشستن نوزاد در آب گرم برای کاهش درد و التهاب. پس از حمام، ناحیه را به آرامی و با ضربات ملایم یک حوله نرم خشک کنید.
• تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه: تعویض فوری پوشک کثیف و شستشوی ملایم ناحیه با آب ولرم و بدون صابون‌های عطری.
• استفاده از پوشک‌های گشادتر: برای کاهش فشار و اصطکاک روی ناحیه ملتهب، از پوشک با یک سایز بزرگتر استفاده کنید.
• اجتناب از دستکاری: هرگز آبسه را فشار ندهید، نترکانید یا سعی در تخلیه آن نکنید.

جراحی آبسه مقعدی در کودکان

وقتی صحبت از “جراحی” برای آبسه مقعدی در کودکان می‌شود، منظور عمدتا روشی به نام “برش و تخلیه” (Incision and Drainage یا I&D) است. این یک عمل جراحی جزئی محسوب می‌شود که هدف آن باز کردن حفره آبسه و خروج کامل چرک است. این کار تسکین فوری برای کودک به همراه دارد، زیرا فشار دردناک ناشی از تجمع چرک برداشته می‌شود. این روش معمولا به صورت سرپایی انجام می‌شود و بسته به سن کودک و وسعت آبسه، ممکن است با بی‌حسی موضعی یا یک بیهوشی کوتاه و سبک صورت گیرد تا کودک هیچ‌گونه دردی را احساس نکند.

پس از ایجاد برش، جراح ممکن است داخل حفره را با محلول استریل شستشو دهد تا از خروج تمام مواد عفونی اطمینان حاصل کند. گاهی اوقات، یک نوار گاز کوچک به نام “فتیله” (Wick) در محل برش قرار داده می‌شود تا حفره باز بماند و چرک‌های باقیمانده نیز در روزهای بعد به طور کامل تخلیه شوند. اگرچه این روش بسیار موثر است، اما همانطور که اشاره شد، درصدی از کودکان، به خصوص نوزادان پسر، ممکن است بعدا دچار عارضه‌ای به نام فیستول مقعدی شوند که نیازمند ارزیابی و درمان جداگانه توسط جراح کودکان خواهد بود.

مراقبت‌های خانگی آبسه مقعدی کودکان

پس از مراجعه به پزشک و شروع درمان اصلی (مانند تخلیه آبسه)، مراقبت‌های خانگی نقش مکملی بسیار مهم در تسریع بهبودی و کاهش ناراحتی کودک ایفا می‌کنند. این اقدامات با هدف تمیز نگه داشتن ناحیه، جلوگیری از عفونت مجدد و تسکین درد انجام می‌شوند. لازم به تاکید مجدد است که این روش‌ها به هیچ عنوان جایگزین درمان پزشکی نیستند، بلکه به عنوان یک برنامه حمایتی در دوره نقاهت به کار می‌روند. والدین باید با دقت دستورالعمل‌های پزشک معالج را دنبال کرده و هرگونه تغییر یا عدم بهبودی را به سرعت گزارش دهند.

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مراقبت در خانه، مدیریت درد و حفظ بهداشت ناحیه است. حمام آب گرم (سیتز) همچنان یکی از بهترین روش‌ها برای تسکین درد و التهاب در کودکان بزرگتر نیز هست. علاوه بر این، توجه به رژیم غذایی کودک برای جلوگیری از یبوست اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چرا که مدفوع سفت می‌تواند باعث درد شدید و آسیب به ناحیه در حال بهبودی شود. فراهم کردن یک محیط آرام و تشویق کودک به استراحت کافی، به بدن او کمک می‌کند تا انرژی خود را صرف مبارزه با عفونت و ترمیم بافت کند.

روش‌های کلیدی مراقبتی در خانه برای کودکان عبارتند از:

• حمام سیتز روزانه: قرار دادن کودک در لگن آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، چند بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، به تمیزی و تسکین ناحیه کمک می‌کند.
• رژیم غذایی غنی از فیبر: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به نرم شدن مدفوع کمک کرده و از یبوست و درد هنگام دفع جلوگیری می‌کند.
• نوشیدن مایعات کافی: اطمینان از اینکه کودک آب و مایعات فراوان می‌نوشد، برای جلوگیری از یبوست ضروری است.
• استفاده از لباس‌های نخی و گشاد: پوشاندن لباس‌های زیر راحت و نخی به جریان هوا کمک کرده و از تعریق و تحریک پوست جلوگیری می‌کند.
• مدیریت درد طبق دستور پزشک: استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن فقط با دوز و زمان‌بندی توصیه شده توسط پزشک.

نتیجه‌گیری

در پایان، باید گفت که عفونت و آبسه مقعدی در کودکان اگرچه می‌تواند تجربه‌ای نگران‌کننده برای والدین باشد، اما یک عارضه پزشکی قابل تشخیص و درمان است. شناخت علائم کلیدی مانند توده متورم و دردناک در ناحیه مقعد و اقدام به موقع برای مراجعه به پزشک، مهم‌ترین گام در مدیریت موفق این عفونت مقعدی است. با تشخیص صحیح و اجرای یک برنامه درمانی مناسب که معمولا شامل تخلیه چرک و مراقبت‌های بهداشتی است، اکثر کودکان به سرعت و به طور کامل بهبود می‌یابند و از عوارض طولانی‌مدت در امان می‌مانند.

برای مواجهه با چنین شرایطی، انتخاب یک مرکز درمانی تخصصی که تجربه و دانش کافی در زمینه بیماری‌های نشیمنگاهی کودکان را داشته باشد، حیاتی است. کلینیک تهرانی به عنوان یکی از مراکز پیشرو در تشخیص و درمان انواع بیماری‌های مقعدی، با بهره‌گیری از پزشکان مجرب و تکنولوژی‌های نوین مانند لیزر آبسه مقعدی، آماده ارائه خدمات تخصصی به بیماران در تمام سنین است. اعتماد به تخصص و تجربه می‌تواند تضمین‌کننده بهترین نتیجه درمانی و بازگشت سریع آرامش به خانواده و سلامت به کودک دلبند شما باشد.

سوالات متداول (FAQ)

آبسه مقعدی در کودکان چگونه است؟
آبسه مقعدی در کودکان به صورت یک توده یا برآمدگی قرمز، متورم و گرم در پوست اطراف ناحیه مقعد ظاهر می‌شود. این توده معمولا بسیار دردناک است، به خصوص هنگام لمس، نشستن یا دفع مدفوع. در نوزادان و کودکانی که نمی‌توانند صحبت کنند، این عارضه خود را با بی‌قراری شدید، گریه‌های بی‌دلیل و تب نشان می‌دهد. در برخی موارد ممکن است نوک آبسه سفید یا زرد رنگ (محل تجمع چرک) باشد.

درمان آبسه مقعدی در نوزادان چیست؟
درمان اصلی آبسه مقعدی در نوزادان، تخلیه چرک جمع شده در آن است. بسته به اندازه و شدت آبسه، پزشک ممکن است ابتدا درمان محافظه‌کارانه با حمام آب گرم و آنتی‌بیوتیک را امتحان کند. اما در اغلب موارد، به خصوص اگر آبسه بزرگ باشد، درمان قطعی “برش و تخلیه” است. این یک روش جراحی جزئی است که در آن پزشک با ایجاد یک برش کوچک، چرک را کاملا خارج می‌کند تا درد و عفونت به سرعت برطرف شود.