آبسه مقعدی چیست و چه علائمی دارد؟ نکات و درمان + عکس واقعی

آبسه مقعدی یکی از بیماری‌های عفونی ناحیه نشیمنگاهی است که در اثر انسداد غدد مقعدی و تجمع باکتری‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا با درد شدید، تورم، تب و ترشح چرک همراه است و در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند به فیستول مقعدی یا عفونت‌های گسترده‌تر منجر شود. شیوع این بیماری در افراد مختلف، به‌ویژه کسانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا ضعف سیستم ایمنی هستند، بالاتر است. شناخت علائم و علل آبسه مقعد نقش مهمی در پیشگیری و درمان زودهنگام آن دارد و توجه به سلامت ناحیه نشیمنگاهی نباید دست‌کم گرفته شود. ما در مقاله ی زیر به بررسی این موضوع که علائم آبسه مقعدی چیست  می پردازیم.

برای درمان مؤثر آبسه مقعدی و سایر بیماری‌های نشیمنگاهی مانند بواسیر، شقاق و زگیل تناسلی، انتخاب یک مرکز تخصصی و معتبر اهمیت زیادی دارد. کلینیک تهرانی با بهره‌گیری از جدیدترین روش‌های درمانی و تیم پزشکی مجرب، توانسته است به یکی از مراکز قابل اعتماد در زمینه درمان بیماری‌های نشیمنگاهی مانند درمان فیستول مقعدی تبدیل شود. کلینیک ما با ارائه مشاوره دقیق، تشخیص تخصصی و درمان‌های کم‌تهاجمی، مسیر بهبودی را برای بیماران هموار می‌کند و گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال درمان قطعی و بدون بازگشت بیماری‌های مقعدی هستند.

آبسه مقعدی چیست؟

آبسه مقعدی از تجمع چرک در اطراف راست روده و مقعد ایجاد شده که ناشی از عفونت می باشد. به عبارت دیگر، به حفره ی پر از چرک و عفونی نزدیک مقعد، آبسه ی مقعدی می گویند. آبسه ی مقعدی جزء بیماری های خطرناک به حساب می آید. چرا که می تواند در اثر عدم درمان به فیستول، شقاق و سایر بیماری های نشیمانگاهی منجر گردد.

آبسه مقعد یک عفونت حاد و دردناک در ناحیه اطراف مقعد است که به‌دلیل انسداد غدد مقعدی و تکثیر باکتری‌ها در بافت‌های نرم زیر پوست ایجاد می‌شود. این عفونت معمولا به‌صورت یک توده متورم، قرمز و حساس به لمس بروز می‌کند و ممکن است همراه با تب، لرز و ترشح چرک باشد. از نظر پاتوفیزیولوژیک، غدد کوچکی که در کانال مقعد وجود دارند، اگر به هر دلیل مسدود شوند (مانند یبوست مزمن، بیماری‌های التهابی روده یا ضعف سیستم ایمنی)، شرایط را برای تجمع باکتری و ایجاد عفونت فراهم می‌کنند. آبسه مقعدی می‌تواند سطحی یا عمقی باشد؛ آبسه‌های عمقی معمولا علائم عمومی‌تری دارند و ممکن است در مراحل اولیه تشخیص دشواری داشته باشند.

در صورت عدم درمان سریع و مؤثر، آبسه مقعدی می‌تواند منجر به ایجاد فیستول مقعدی شود که ارتباط غیرطبیعی بین داخل کانال مقعد و پوست اطراف آن است. این عارضه مزمن و پیچیده‌تر نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر دارد. عوامل مستعدکننده دیگر مانند دیابت، ایدز، بیماری کرون یا سابقه جراحی در ناحیه لگن می‌توانند خطر بروز آبسه مقعد را افزایش دهند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و اقدام سریع به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها، تخلیه جراحی و پیگیری‌ های تخصصی، اهمیت بالایی دارد تا از عوارض بعدی مانند عفونت‌ های گسترش‌یافته یا تشکیل فیستول جلوگیری شود. WebMD در اینباره این چنین می گوید:

Almost 90% of all anal abscesses are caused by blocked glands that become infected. The most common type of anal abscess is a perianal abscess, which typically appears as a painful swelling near the opening of your anus (the section at the end of your digestive tract where poop leaves your body). A perianal abscess may be red and feel warm when touched.

تقریباً ۹۰٪ از کل آبسه‌های مقعدی ناشی از غدد مسدود شده‌ای هستند که عفونی می‌شوند. شایع‌ترین نوع آبسه مقعدی، آبسه اطراف مقعد است که معمولا به صورت یک تورم دردناک در نزدیکی دهانه مقعد (بخشی در انتهای دستگاه گوارش که مدفوع از بدن خارج می‌شود) ظاهر می‌شود. آبسه اطراف مقعد ممکن است قرمز باشد و هنگام لمس گرم به نظر برسد.

علت ایجاد آبسه مقعدی

در اکثر موارد این بیماری به علت وجود باکتری هایی مثل اشرشیاکولی و استافیلوکوک در ناحیه ی مقعد ایجاد می گردد. گاهی اوقات عفونت قارچی نیز می تواند باعث آبسه مقعد ایجاد کند. اگرچه آبسه مقعد می تواند به دلیل عفونت حاد غده ی کوچک مقعد یا به دنبال ورود هر نوع جسم خارجی ایجاد گردد، وجود برخی شرایط مثل کولیت یا التهاب روده کوچک نیز می تواند باعث افزایش عفونت شود.

آبسه مقعد معمولا به دلیل انسداد غدد مقعدی و ورود باکتری‌ها به بافت‌های نرم اطراف مقعد ایجاد می‌شود. این اختلال عفونی می‌ تواند به‌سرعت گسترش یافته و در صورت عدم درمان، منجر به عوارضی چون فیستول مقعدی شود. عوامل متعددی در ایجاد این بیماری نقش دارند که برخی از آن‌ها زمینه‌ساز عفونت و برخی دیگر تسهیل‌کننده پیشرفت آن هستند.

مهم‌ترین علت آبسه مقعدی عبارت‌اند از:

• انسداد غدد مقعدی: شایع‌ترین علت که موجب تجمع باکتری و تشکیل چرک می‌شود.
• یبوست یا اسهال مزمن: اختلال در حرکات روده می‌تواند ناحیه مقعد را آسیب‌پذیر کند.
• عفونت‌های باکتریایی یا قارچی: مخصوصا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف.
• بیماری التهابی روده: مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.
• ضربه یا جراحی در ناحیه مقعد: می‌تواند باعث ورود میکروب و تشکیل آبسه شود.
• بیماری‌های سیستم ایمنی: مانند دیابت، ایدز یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی.
• رابطه جنسی مقعدی بدون محافظت: احتمال انتقال باکتری‌ها و آسیب به بافت‌ها را افزایش می‌دهد.

شناخت این عوامل می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان زودهنگام آبسه مقعدی داشته باشد.

علائم آبسه مقعدی همانند سرماخوردگی است

آبسه مقعد از بیماری هایی است که علائم مختلفی دارد. مراجعه ی به موقع به پزشک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چرا که می تواند روند درمانی را کوتاه تر و دستیابی به نتیجه ی مطلوب را سریع تر سازد.

در رابطه با این موضوع که آبسه مقعد چه علائمی دارد؟ باید گفت: برخی از علائم این بیماری عبارتند از:

• احساس درد در هنگام لمس: به علت تجمع عفونت، مقعد دچار درد می گردد.
• تب و در موارد حادتر علاوه بر تب، بدن درد، بدی حال عمومی و بی اشتهایی نیز دیده می شود که فرد با مشاهده ی این علائم تصور می نماید که به سرماخوردگی دچار شده است.
• درد نبض دار
• ایجاد ورم
• احساس درد در هنگام اجابت مزاج

انواع آبسه مقعدی

آبسه مقعد از لحاظ میزان بروز انواع مختلفی داشته که عبارتند از:

• آبسه ی عمقی: در رابطه با این موضوع که آبسه مقعدی چه علائمی دارد؟ می توان گفت: آبسه ی عمقی به علت نفوذ عفونت به قسمت عمیق بوجود می آید. این نوع از آبسه به تدریج دردناک تر و متورم تر می شود. طوری که نشستن و راه رفتن را برای بیمار دشوار می سازد.
• آبسه ی سطحی: در مورد این سوال که آبسه مقعد چه علائمی دارد؟ باید گفت: در اکثر موارد، آبسه ی سطحی با دردی شدید در لبه ی مقعد بوجود می آید. در این نوع آبسه محل آبسه از نقاط دیگر گرم تر بوده و با التهاب و قرمزی بافت های اطراف همراه خواهد بود. آبسه ی سطحی شایع ترین نوع آبسه می باشد.

آبسه مقعد به دو دسته کلی سطحی (سطح پوست اطراف مقعد) و عمیق (در لایه‌های درونی‌تر لگن و کانال مقعد) تقسیم می‌شود. آبسه‌های سطحی شایع‌تر هستند و معمولاً به‌صورت توده‌ای قرمز، متورم و دردناک در اطراف سوراخ مقعد ظاهر می‌شوند. این نوع آبسه به‌دلیل انسداد غدد اطراف کانال مقعد ایجاد می‌شود و معمولا به‌ سرعت تشخیص داده می‌شود، چراکه علائم آن قابل مشاهده و ملموس هستند. تخلیه چرک و درمان با لیزر یا جراحی جزئی، راهکارهای اصلی درمان این نوع آبسه محسوب می‌شوند.

در مقابل، آبسه های عمیق در نواحی دورتری از مقعد مانند بین عضلات اسفنکتر یا در لگن ایجاد می‌شوند و معمولا علائم ظاهری مشخصی ندارند. این آبسه‌ها ممکن است با تب، درد در ناحیه لگن، احساس فشار در عمق نشیمنگاه و علائم عمومی‌تری مانند بی‌حالی یا لرز بروز کنند. تشخیص آن‌ها معمولاً با تصویربرداری مانند MRI یا سونوگرافی انجام می‌شود. درمان آبسه‌های عمیق به دلیل دسترسی سخت‌تر و خطر انتشار عفونت به بافت‌های اطراف، نیازمند دقت و تخصص بیشتری است و اغلب لیزر یا جراحی هدایت‌شده، بهترین گزینه درمانی محسوب می‌شود.

بهترین راه درمان آبسه مقعدی

درمان قطعی آبسه مقعد به تخلیه چرک و برطرف کردن منبع عفونت بستگی دارد. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تنها در موارد خاص مانند بیماران با سیستم ایمنی ضعیف یا آبسه‌های کوچک سطحی توصیه می‌شود و به‌تنهایی نمی‌تواند جایگزین تخلیه فیزیکی آبسه شود. در گذشته، تخلیه به روش جراحی باز انجام می‌شد که نیاز به برش عمیق، بخیه و مراقبت‌های طولانی‌مدت پس از عمل داشت. اما امروزه، روش‌های نوین و کم‌تهاجمی‌تر جایگزین روش‌های قدیمی شده‌اند.

درمان آبسه مقعدی با لیزر به عنوان یکی از بهترین و پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی شناخته می‌شود. این روش نه‌تنها باعث تخلیه کامل عفونت می‌شود، بلکه با حداقل آسیب به بافت‌های اطراف، درد و دوران نقاهت کمتری نیز به همراه دارد. مزایای درمان با لیزر شامل موارد زیر است:

• 🔹 بدون نیاز به تیغ جراحی و بخیه
• 🔹 کاهش شدید درد و خونریزی
• 🔹 کاهش احتمال بازگشت آبسه یا ایجاد فیستول
• 🔹 دوره نقاهت کوتاه‌تر و بازگشت سریع به زندگی روزمره
• 🔹 مناسب برای بیماران پرخطر یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای

استفاده از روش لیزری توسط پزشک متخصص و در محیط کلینیکی مجهز انجام می‌شود و بهترین گزینه برای درمان قطعی و ایمن آبسه‌های مقعدی به شمار می‌رود.

پماد برای درمان آبسه مقعدی

درمان دارویی آبسه مقعد معمولا به‌ تنهایی کافی نیست و تخلیه عفونت ضروری است، اما برای تسکین علائم و کاهش التهاب، برخی پمادها می‌توانند نقش حمایتی مؤثری داشته باشند. این پمادها اغلب خاصیت ضدالتهابی، ضدباکتریایی یا بی‌ حس‌کننده دارند و می‌ توانند درد، تورم و سوزش ناشی از آبسه را کاهش دهند. استفاده از این داروها باید تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا در صورت وجود آبسه عمقی یا عفونت گسترده، صرفاً استفاده از پماد بدون تخلیه چرک مؤثر نخواهد بود.

همیشه توصیه می‌شود قبل از استفاده از هر نوع پماد یا درمان موضعی، ابتدا با پزشک متخصص مشورت شود تا از مناسب بودن دارو برای نوع و شدت آبسه اطمینان حاصل گردد.

عوارض آبسه مقعدی

در صورت عدم درمان به‌موقع و مناسب، آبسه مقعد می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی و مزمن شود. مهم‌ترین عوارض آن عبارت‌اند از:

• 🔸 فیستول مقعدی: شایع‌ترین عارضه که در آن یک کانال غیرطبیعی بین کانال مقعد و پوست اطراف ایجاد می‌شود.
• 🔸 عود مکرر آبسه: در صورت تخلیه ناقص یا درمان سطحی، آبسه ممکن است به‌طور مکرر بازگردد.
• 🔸 انتشار عفونت به بافت‌های اطراف: در موارد شدید می‌تواند به سلولیت یا عفونت عمومی بدن (سپسیس) منجر شود.
• 🔸 بی‌اختیاری مقعدی: در موارد نادر، آسیب به عضلات اسفنکتر مقعدی در اثر عفونت یا جراحی می‌تواند منجر به بی‌اختیاری در دفع شود.
• 🔸 تشکیل بافت اسکار (جوشگاه): پس از درمان‌های تهاجمی، ممکن است جای زخم‌های آزاردهنده در ناحیه باقی بماند.
• 🔸 آسیب به بافت‌های عمقی: به‌ویژه در آبسه‌های عمیق لگنی که درمان آن‌ها دشوارتر است و می‌ توانند با آسیب به اندام‌های مجاور همراه باشند.

تشخیص و درمان سریع، کلید اصلی پیشگیری از این عوارض محسوب می‌شود.

سوالات متداول درباره آبسه مقعد

1. آیا آبسه مقعدی خود به خود خوب می‌شود؟
   در بیشتر موارد خیر. آبسه مقعدی معمولا نیاز به تخلیه چرک دارد و در صورت عدم درمان، ممکن است بدتر شده یا به فیستول تبدیل شود.
2. بعد از تخلیه آبسه مقعد، احتمال بازگشت وجود دارد؟
   بله، در صورتی که درمان به‌صورت کامل انجام نشود یا علت زمینه‌ای برطرف نشود، امکان عود مجدد آبسه وجود دارد.
3. آیا آبسه مقعد خطرناک است؟
   اگر به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارضی مثل فیستول، انتشار عفونت یا حتی سپسیس شود. بنابراین پیگیری درمان توسط پزشک متخصص بسیار مهم است.