علت بواسیر | بواسیر از چی بوجود میاد + دلیل بواسیر در کودکان

بواسیر یا هموروئید یکی از شایع‌ترین مشکلات ناحیه نشیمنگاهی است که می‌تواند باعث درد، خونریزی، خارش و ناراحتی‌های مداوم شود. اما بواسیر چگونه و از چی به وجود میاد؟ این بیماری در اثر تورم یا گشاد شدن سیاهرگ‌های اطراف مقعد و انتهای راست‌روده به وجود می‌آید. برخلاف تصور عمومی، بواسیر تنها مختص افراد مسن نیست و در هر سنی می‌تواند بروز کند، به‌ویژه در صورت وجود برخی عوامل تحریک‌کننده یا سبک زندگی ناسالم. درک صحیح از علت بواسیر و شناسایی دلایل زمینه‌ای آن، اولین گام در پیشگیری و درمان موثر این بیماری است.

در کلینیک تهرانی، به‌عنوان مرکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، خدمات متعددی از جمله تشخیص دلیل بواسیر، شقاق، کیست مویی و… ارائه می‌شود. بهره‌گیری از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی مانند لیزر، امکان درمان سریع، بدون نیاز به بستری و با حداقل عوارض را برای بیماران فراهم کرده است. اگر به دنبال راه‌حلی قطعی برای درمان هموروئید هستید، مشاوره با تیم پزشکی کلینیک تهرانی می‌تواند بهترین مسیر درمانی را برایتان روشن کند.

علت بواسیر

بواسیر از چی به وجود میاد؟ این پرسشی است که بسیاری از افراد با تجربه‌ی ناراحتی‌های مقعدی از خود می‌پرسند. در واقع، علت بواسیر معمولا مجموعه‌ای از عوامل فیزیکی و رفتاری است که باعث افزایش فشار در ناحیه مقعد و گشادشدن وریدهای آن می‌شود. این فشار مداوم، ساختار طبیعی بافت‌های مقعدی را بر هم زده و به ایجاد هموروئید منجر می‌شود.

شناخت دقیق دلیل بواسیر و عواملی که منجر به بروز آن می‌شوند، به ما کمک می‌کند تا از این بیماری ناخوشایند پیشگیری کنیم یا آن را در مراحل اولیه کنترل کنیم. در ادامه، به مهم‌ترین دلایل بواسیر اشاره می‌کنیم:

یبوست مزمن

یبوست یکی از رایج‌ترین دلایل بواسیر است. در زمان یبوست، فرد ناچار به زور زدن مکرر برای دفع مدفوع می‌شود که همین فشار بیش از حد می‌تواند باعث گشاد شدن سیاهرگ‌های ناحیه مقعد و ایجاد هموروئید شود.

اسهال طولانی‌مدت

اگرچه اسهال موقت معمولا مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما اسهال مزمن می‌تواند به تحریک و التهاب دیواره مقعد منجر شود و به مرور زمان یک علت‌ هموروئید باشد.

زور زدن هنگام دفع

زور زدن بیش از حد هنگام اجابت مزاج، چه در نتیجه یبوست و چه در اثر عجله در تخلیه، یکی از رایج ترین دلایل بواسیر است. این رفتار باعث افزایش فشار داخل رکتوم شده و رگ‌های ناحیه مقعد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نشستن طولانی‌مدت (مخصوصا در توالت)

یک علت هموروئید که کمتر به آن توجه می‌شود، نشستن طولانی‌مدت به‌ویژه روی سنگ توالت است. این کار باعث تجمع خون در سیاهرگ‌های اطراف مقعد و در نتیجه ایجاد یا تشدید هموروئید می‌شود.

چاقی

اضافه وزن و چاقی، به‌ویژه در ناحیه شکم، فشار مضاعفی را بر سیستم گوارشی و لگن وارد می‌کند که می‌تواند یکی از دلایل بروز بواسیر باشد.

بارداری

در دوران بارداری، هم به دلیل افزایش وزن جنین و فشار بر ناحیه لگن، و هم به دلیل تغییرات هورمونی، احتمال بروز بواسیر بیشتر می‌شود. به همین دلیل، بواسیر در بارداری یکی از موارد شایع در بین زنان باردار است.

رژیم غذایی کم‌فیبر

رژیم‌های غذایی کم‌فیبر باعث سخت شدن مدفوع و اختلال در عملکرد طبیعی روده می‌شوند. این وضعیت منجر به یبوست مزمن و زور زدن مکرر در دفع شده و از علت هموروئید در بسیاری از افراد به شمار می‌رود.

کم‌تحرکی

نشستن یا عدم فعالیت فیزیکی برای مدت‌های طولانی موجب کند شدن حرکات روده و افزایش فشار در ناحیه لگن می‌شود. سبک زندگی کم‌تحرک یکی از دلایل هموروئید است که با تغییر ساده در الگوی فعالیت روزانه قابل پیشگیری است.

مصرف کم آب

نوشیدن ناکافی مایعات به ویژه آب، باعث خشک شدن مدفوع و افزایش احتمال یبوست می‌شود. علت هموروئید در بسیاری از بیماران، به همین دلیل ساده اما مهم برمی‌گردد که به راحتی قابل اصلاح است.

بلند کردن اجسام سنگین

حمل مکرر اجسام سنگین باعث افزایش فشار درون شکمی و ناحیه لگن می‌شود. این فشار ناگهانی و شدید می‌تواند از جمله دلایل بواسیر به‌ویژه در افراد شاغل در مشاغل فیزیکی سنگین باشد.

بیماری‌های کبدی (مثل سیروز)

در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی، به‌خصوص سیروز، برگشت خون از طریق سیستم وریدی مختل می‌شود و فشار داخل وریدها بالا می‌رود. این وضعیت، یکی از علت‌های ثانویه هموروئید است که معمولا همراه با سایر نشانه‌های اختلال کبدی مشاهده می‌شود.

سرفه‌های مزمن

سرفه‌های مزمن و مکرر به دلیل ایجاد فشار منظم در ناحیه شکمی و لگن، می‌توانند یکی از دلایل بواسیر به‌خصوص در بیماران با بیماری‌های تنفسی مزمن محسوب شوند.

سابقه خانوادگی بواسیر

ژنتیک نیز می‌تواند در ایجاد بواسیر نقش داشته باشد. افرادی که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به بواسیر وجود دارد، مستعدتر هستند. سابقه خانوادگی هموروئید می‌تواند زمینه‌ساز بروز آن در سنین پایین‌تر یا حتی بدون وجود سایر عوامل خطر باشد.

بالا رفتن سن

با افزایش سن، بافت‌های حمایت‌کننده‌ی ناحیه مقعدی ضعیف می‌شوند و احتمال گشاد شدن سیاهرگ‌ها بالا می‌رود. به همین دلیل، یکی از شایع ترین دلایل بواسیر در افراد بالای ۵۰ سال، همین روند طبیعی پیری بدن است.

روابط جنسی مقعدی

رابطه جنسی مقعدی به دلیل فشار و کشش مکانیکی بر ناحیه حساس وریدهای مقعدی می‌تواند منجر به آسیب، التهاب یا تورم در بافت هموروئیدی شود. در صورت تکرار این رفتار، احتمال بروز هموروئید ناشی از عوارض رابطه مقعدی افزایش می‌یابد.

مصرف الکل یا مواد مخدر

الکل و بسیاری از مواد مخدر باعث اختلال در عملکرد سیستم گوارش، کاهش تحرک روده و یبوست می‌شوند. همین امر می‌تواند به‌طور غیرمستقیم به‌عنوان علت هموروئید شناخته شود.

استرس مزمن

استرس مداوم می‌تواند عملکرد طبیعی دستگاه گوارش را مختل کرده و منجر به یبوست یا اسهال مزمن شود. استرس از عوامل کمتر شناخته‌شده اما موثر  و یکی از مهم ترین علت بواسیر است، به‌ویژه زمانی که با تغذیه نامناسب و کم‌تحرکی همراه باشد.

فشار خون بالا در عروق لگن

افزایش فشار خون در عروق لگنی، به‌ویژه در افرادی با بیماری‌های مزمن کبدی یا قلبی، می‌تواند باعث افزایش فشار در سیاهرگ‌های ناحیه مقعدی شود و در نهایت به شکل‌گیری بواسیر منجر شود.

مصرف برخی داروها

برخی داروها مانند ضدافسردگی‌ها یا داروهای ضدسرفه ممکن است به یبوست یا کاهش تحرکات روده منجر شوند. مصرف بلندمدت این داروها می‌تواند به‌عنوان یک دلیل بواسیر در نظر گرفته شود، به‌ویژه اگر بدون پیگیری پزشکی مصرف شوند.

نشستن روی سطح سخت به مدت طولانی

نشستن طولانی‌مدت روی سطوح سفت و بدون حمایت، گردش خون در ناحیه لگن را مختل کرده و می‌تواند منجر به التهاب وریدهای مقعدی شود. این موضوع از دلایل کمتر مورد توجه هموروئید است، اما در میان افراد شاغل پشت‌میزنشین بسیار رایج است.

وب‌سایت هندی pristyn care در مورد راهکاری برای نشستن در بیماران هموروئید چنین بیان می کند:

از بالش زیر زانوها استفاده کنید؛ این کار فشار را از روی مقعد برداشته و بار وزن شکم را روی کف لگن کاهش می‌دهد. این کار به کاهش استرس ناشی از کشیدگی عضلات پس از یک روز طولانی کاری و یک برنامه شلوغ کمک می‌کند.

بواسیر چگونه بوجود میاد

برای بسیاری از افراد، این پرسش پیش می‌آید که بواسیر چگونه بوجود میاد یا به عبارتی چرا بواسیر می‌گیریم؟ پاسخ این است که بواسیر در اثر افزایش فشار درون رکتوم و مقعد ایجاد می‌شود که به گشادشدن و تورم سیاهرگ‌های آن ناحیه منجر می‌گردد. این فشار ممکن است به‌دلیل یبوست، زور زدن در دفع، چاقی، بارداری یا حتی نشستن طولانی‌مدت باشد.

با ادامه‌ی این شرایط، بافت‌های هموروئیدی تحلیل می‌روند و رگ‌ها دچار التهاب می‌شوند که می‌تواند به شکل داخلی یا خارجی خود را نشان دهد. به‌مرور، درد، خونریزی و سایر علائم ظاهر می‌شوند.

در ادامه بیان می‌شود چرا بواسیر میگیریم:

1. کاهش فیبر غذایی و مصرف کم آب
2. افزایش سن و کاهش خاصیت کشسانی بافت‌ها
3. یبوست یا اسهال مزمن
4. سبک زندگی کم‌تحرک و نشستن زیاد
5. زور زدن هنگام دفع یا حاملگی
6. ضعف در عروق خونی یا فشار خون بالا لگنی
7. رابطه جنسی مقعدی مکرر
8. مصرف داروهای مداخله‌گر در گوارش

چه بیماری‌هایی می‌توانند به هموروئید یا بواسیر منجر گردند؟

گاهی بواسیر نه به‌دلیل سبک زندگی، بلکه در پی ابتلا به بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شود. برخی بیماری‌ها می‌توانند مستقیما با تاثیر بر گردش خون، حرکات روده یا فشارهای لگنی، زمینه‌ساز بروز هموروئید باشند. شناخت این بیماری‌های زمینه‌ساز به پزشکان کمک می‌کند تا در تشخیص علت هموروئید، درمان موثرتری را ارائه دهند.

بیماری‌های زمینه‌ساز بواسیر:

1. بیماری کبدی مانند سیروز (افزایش فشار در عروق پورت)
2. نارسایی قلبی مزمن
3. سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
4. بیماری‌های التهابی روده مثل کرون و کولیت اولسراتیو
5. بیماری‌های عصبی عضلانی که دفع را مختل می‌کنند
6. تومورها یا کیست‌های لگنی
7. بیماری‌های تنفسی مزمن همراه با سرفه مداوم
8. اختلالات هورمونی مانند کم‌کاری تیروئید (باعث یبوست می‌شود)

دلایل بواسیر در کودکان

بر خلاف تصور عمومی، بواسیر تنها مختص بزرگسالان نیست و ممکن است در کودکان نیز دیده شود. در کودکان، علت هموروئید معمولا متفاوت از بزرگسالان است و بیشتر به فاکتورهایی مانند یبوست شدید، تغذیه نامناسب یا زور زدن مکرر هنگام دفع مرتبط می‌شود. همچنین نشستن طولانی در مدرسه یا در خانه نیز می‌تواند یکی از عوامل موثر باشد.

والدین باید نسبت به علائمی مانند خون در مدفوع، درد هنگام دفع یا بی‌قراری کودک توجه ویژه داشته باشند. شناسایی زودهنگام دلایل بواسیر در کودکان، و اقدام برای رفع آن علت بواسیر از پیشرفت بیماری و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر جلوگیری می‌کند.

دلایل بواسیر در کودکان شامل این موارد است:

• یبوست مزمن و دفع دشوار
• نوشیدن کم آب در طول روز
• رژیم غذایی کم‌فیبر
• نشستن طولانی‌مدت در مدرسه یا خانه
• سابقه خانوادگی بواسیر
• ناهنجاری‌های مادرزادی روده یا مقعد
• عفونت‌های گوارشی
• زور زدن زیاد هنگام اجابت مزاج

نتیجه‌ گیری

بواسیر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نشیمنگاهی است که می‌تواند در هر سنی و با دلایل متعددی بروز کند. شناسایی دقیق دلیل هموروئید، نقش مهمی در انتخاب روش پیشگیری و درمان موثر ایفا می‌کند. از یبوست مزمن و کم‌تحرکی گرفته تا مصرف برخی داروها یا بیماری‌های زمینه‌ای، هر یک می‌توانند زمینه‌ساز بروز این بیماری باشند.

اگر با علائم بواسیر مواجه هستید یا نگران عوامل زمینه‌ساز آن می‌باشید، مراجعه به یک مرکز تخصصی ضروری است. کلینیک تهرانی با بهره‌گیری از روش‌های نوین و پیشرفته مانند لیزر درمانی، در زمینه درمان بیماری‌های نشیمنگاهی با استفاده از تجهیزات مدرن مثل لیزر هموروئید، شقاق، فیستول و کیست مویی، خدمات موثر و کم‌تهاجمی ارائه می‌دهد. تجربه درمان راحت، سریع و بدون درد را در کلینیک تهرانی تجربه کنید.

سوالات متداول

آیا فقط یبوست می‌تواند دلیل هموروئید باشد؟
خیر، علاوه بر یبوست، عواملی مانند اسهال مزمن، نشستن طولانی، چاقی، بارداری، و مصرف برخی داروها نیز از دلایل بواسیر هستند.

دلایل بواسیر در کودکان کدامست؟
اگرچه نادر است، اما کودکان نیز ممکن است به‌دلیل یبوست یا تغذیه نامناسب دچار بواسیر شوند. تشخیص زودهنگام و پیگیری ضروری است.

آیا رابطه مقعدی می‌تواند علت بواسیر باشد؟
بله، رابطه مقعدی مکرر می‌تواند با وارد کردن فشار مستقیم به بافت‌های مقعدی، باعث بروز یا تشدید هموروئید شود.

آیا مصرف الکل هم جزو دلایل بواسیر است؟
بله، الکل باعث کاهش آب بدن و یبوست می‌شود و می‌تواند از عوامل تحریک‌کننده بواسیر باشد.