شقاق مقعدی یا فیشر، یک مشکل شایع اما دردناک است که میتواند کیفیت زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه به صورت یک شکاف یا پارگی کوچک در پوست پوشاننده کانال مقعد (آنودرم) تعریف میشود و اغلب با علائمی نظیر درد شدید هنگام اجابت مزاج، خونریزی روشن و گاهی اسپاسم عضلانی همراه است. بسیاری از افراد به دلیل حس ناخوشایند یا خجالت، از پیگیری و درمان این بیماری امتناع میکنند، در حالی که تشخیص به موقع انواع شقاق مقعدی مثل (شقاق مزمن و شقاق حاد) و اقدام درمانی مناسب، کلید رهایی از این چرخه دردناک است و از تبدیل شدن آن به یک مشکل مزمن جلوگیری میکند.
درک صحیح انواع فیشر و علل بروز آنها، اولین گام برای انتخاب بهترین مسیر درمانی است. این عارضه میتواند از یک ترک خوردگی سطحی و حاد تا یک زخم عمیق و مزمن متغیر باشد که هر کدام نیازمند رویکرد درمانی متفاوتی هستند. در کلینیک تهرانی، ما با بهرهگیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، به عنوان مرکز تخصصی درمان بیماریهای نشیمنگاهی، به شما کمک میکنیم تا با تشخیص دقیق نوع فیشر، بهترین و موثرترین روش درمانی، از جمله درمان شقاق مقعدی با لیزر را تجربه کرده و به سرعت به زندگی عادی خود بازگردید.
انواع شقاق مقعدی
شقاق مقعدی یا فیشر یک زخم و پارگی عمیق در ناحیه مقعد است که در اثر فشار ایجاد میشود. این فشار میتواند ناشی از یبوست ، زایمان طبیعی ، رابطه جنسی مقعدی باشد. شقاق همانند یک زخم در نواحی دیگر بدن با سوزش، خارش و گاهی درد و خونریزی همراه است. انواع شقاق مقعدی در اثر ایجاد شکاف یا ترک بر روی سطح پوست اطراف ناحیه ی مقعد ایجاد میشود. گاهی این شکاف بسیار خفیف و تازه است و هنوز به بافت های زیرین خود نفوذ نکرده است. در برخی موارد نیز زخم به دلیل عدم رسیدگی و درمان, شکل مزمن به خود میگیرد و با نفوذ و تخریب بافت های زیرین خود باعث ایجاد درد، خونریزی و التهاب میشود.
انواع شقاق مقعدی یا فیشر :
- شقاق حاد
- شقاق مزمن
- شقاق خلفی
شقاق مقعدی درجات و انواع مختلفی دارد و با توجه به علائم و نشانه های آن و طول مدت زمانی که این عارضه به وجود آمده است میتوان نوع آن را تعیین کرد.
شرکت فناوری بهداشت Ada Health آلمان در مورد انواع شقاق مقعدی چنین بیان می کند:
فیشر مقعدی حاد که ظرف شش هفته بهبود مییابد. این شایعترین نوع است و معمولا به صورت خطی با لبههای واضح ظاهر میشود. شقاق مزمن که بیش از شش هفته ادامه مییابد. زمان بهبودی شقاق مزمن متفاوت است.
شقاق مقعدی حاد
شقاق حاد در شرایطی ایجاد میشود که بیمار برای اولین بار با علائم و نشانه ها روبرو میشود. فیشر حاد با درمان های ابتدایی مانند درمان های خانگی که شامل استفاده از ملین ها و تسکین دهنده های طبیعی است برطرف خواهد شد. این نوع از زمان شروع با درد و خونریزی های ناگهانی همراه است و معمولا عمق و طول زخم کم است. دلایل ایجاد شقاق حاد چنین مواردی میباشد:
- اسهال مداوم
- بیماری التهابی روده (بیماری کرون و کولیت روده)
- بارداری و زایمان
شقاق مقعدی مزمن
شقاق مزمن یکی از انواع شقاق مقعدی است و اگر شما به این نوع از بیماری مبتلا شده اید به این معنی است که مدت ها از ایجاد آن گذشته و شما برای درمان آن اقدامی را آغاز نکرده اید. با گذشت ۸ هفته از عارضه شقاق، زخم هایی در این ناحیه ایجاد خواهد شد که شقاق حاد را به مرحله پیشرفته تر یعنی فیشر مزمن تبدیل خواهد کرد. درمان های ابتدایی برای درمان شقاق مزمن تاثیرگذار نمیباشند و باید حتما از اقدامات پزشکی کمک بگیرید.
با اسپاسم عضلات مقعدی که سبب اجتناب از خون رسانی به زخم میشود و از درمان و جوش خوردن لبه های زخم های ایجاد شده جلوگیری می کند، شقاق مزمن پدید میآید. با تکرار و پیشرفت علائم و نشانه های بیماری, به مرور زمان از هم گسیختگی و آسیب بافتی اطراف ناحیه ی مقعد افزایش مییابد. با افزایش طول و عمق زخم فیشر وارد مراحل پیشرفته تری میشود که جهت درمان نیاز است از لیزر استفاده کنید. شقاق مزمن در شرایطی به وجود میآید که درمان شقاق حاد و رسیدگی های پزشکی انجام نشده باشد و با گذشت زمان وضعیت علائم وخیم تر شده باشد.
شقاق خلفی
علاوه بر دستهبندی حاد و مزمن، پزشکان محل بروز شکاف را نیز در نظر میگیرند که میتواند اطلاعات مهمی درباره علت آن ارائه دهد. شایعترین نوع فیشر، شقاق خلفی است که در خط میانی و قسمت پشتی کانال مقعد ایجاد میشود. حدود ۹۰ درصد از شقاقها در این ناحیه رخ میدهند، زیرا این قسمت به دلیل ساختار عضلانی و خونرسانی ضعیفتر، آسیبپذیرتر است و فشار بیشتری را هنگام دفع تحمل میکند. در مقابل، شقاقهایی که در موقعیتهای دیگر مانند خط میانی جلویی (قدامی) یا طرفین (جانبی) ایجاد میشوند، کمتر شایع هستند و مشاهده آنها ممکن است پزشک را به بررسی علل زمینهای دیگری مانند بیماری التهابی روده (بیماری کرون)، عفونت یا سایر شرایط پزشکی خاص مشکوک کند.
نتیجهگیری
همانطور که در این مقاله بررسی شد، شقاق مقعدی یک بیماری قابل درمان است، اما کلید موفقیت در درمان، تشخیص صحیح نوع آن و اقدام به موقع است. نادیده گرفتن علائم یک شقاق حاد میتواند به سادگی آن را به یک مشکل مزمن و پیچیده تبدیل کند که روند درمان را دشوارتر میسازد. بنابراین، درک تفاوتهای میان انواع شقاق مقعدی و آگاهی از علائم هشداردهنده، به شما کمک میکند تا با مشاهده اولین نشانهها، اقدامات لازم را انجام دهید و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که سلامت شما در اولویت قرار دارد و نباید به دلیل خجالت، درد و ناراحتی را تحمل کنید.
انتخاب یک مرکز درمانی معتبر و تخصصی، نقش حیاتی در موفقیت درمان شما دارد. کلینیک تهرانی به عنوان مجهزترین مرکز درمان بیماریهای نشیمنگاهی، با تکیه بر تجربه پزشکان متخصص و استفاده از تکنولوژیهای نوین مانند لیزر شقاق مقعدی، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی با بالاترین کیفیت به شما عزیزان است. مشاوران کلینیک تهرانی به صورت ۲۴ ساعته آماده پاسخگویی به سوالات شما و ارائه راهنماییهای لازم هستند تا بتوانید با اطمینان خاطر، بهترین مسیر را برای بازگشت به سلامتی کامل انتخاب کنید.
سوالات متداول انواع شقاق مقعدی (FAQ)
تفاوت اصلی بین شقاق حاد و مزمن چیست؟
تفاوت اصلی در مدت زمان بیماری و عمق زخم است. شقاق حاد یک پارگی سطحی و تازه است که کمتر از ۸ هفته از شروع آن گذشته و اغلب با درمانهای خانگی بهبود مییابد. اما اگر این زخم بهبود نیابد، به شقاق مزمن تبدیل میشود که زخمی عمیقتر است، ممکن است عضله اسفنکتر زیرین را درگیر کند و اغلب برای درمان به مداخله پزشکی مانند لیزر درمانی نیاز دارد.
آیا انواع شقاق مقعدی خود به خود درمان میشوند؟
خیر. شقاقهای حاد و سطحی شانس بالایی برای بهبودی خود به خود دارند، به شرطی که فرد با رعایت رژیم غذایی پرفیبر، مصرف آب کافی و استفاده از لگن آب گرم، از یبوست جلوگیری کند. اما شقاقهای مزمن به دلیل ایجاد یک چرخه معیوب از درد و اسپاسم عضلانی که مانع خونرسانی به زخم میشود، به ندرت خود به خود بهبود مییابند و نیازمند درمان تخصصی هستند.
چه زمانی برای درمان شقاق باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد و خونریزی شما پس از یک تا دو هفته مراقبتهای اولیه خانگی بهبود نیافت، یا اگر درد آنقدر شدید است که فعالیتهای روزمره شما را مختل کرده، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین، مشاهده هرگونه توده یا زائده پوستی در اطراف ناحیه شقاق، نشانهای از مزمن شدن آن است و مراجعه فوری به متخصص را ضروری میکند.