دل درد | شکم درد در کودکان و بزرگسالان | علت و درمان دل پیچه

همه ما در طول زندگی خود، بارها احساس ناخوشایند دل درد یا شکم درد را تجربه کرده‌ایم. این حس، که می‌تواند از یک ناراحتی خفیف و گذرا تا دردهای شدید و ناتوان‌کننده متغیر باشد، یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه افراد به پزشک است. گاهی این درد به شکل دل پیچه (دردهای عضلانی و موجی) ظاهر می‌شود و گاهی به صورت دردی مبهم و مداوم. اگرچه در بسیاری از موارد، علت این دردها ساده و قابل رفع است (مانند سوءهاضمه یا نفخ)، اما هرگز نباید آن را نادیده گرفت، زیرا شکم، خانه بسیاری از اندام‌های حیاتی بدن ما است.

درک اینکه چه زمانی شکم درد شما یک مشکل ساده گوارشی است و چه زمانی زنگ خطری برای یک بیماری جدی‌تر، اهمیت حیاتی دارد. گاهی اوقات، دردهای شکمی، به‌ویژه در ناحیه تحتانی و لگنی، می‌توانند با مشکلات سیستم دفعی و گوارشی مرتبط باشند. برای مثال، یبوست شدید و مزمن که خود عامل دل درد است، می‌تواند منجر به مشکلاتی جدی‌تر در ناحیه مقعد شود. در اینجاست که اهمیت تشخیص ریشه‌ای مشکل مشخص می‌شود. کلینیک تهرانی به عنوان مرکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، با تمرکز بر تشخیص و درمان ریشه‌ای مشکلات گوارشی که منجر به عوارضی چون بیماری هموروئید (بواسیر) یا شقاق (فیشر) شده‌اند، به شما کمک می‌کند تا به جای تسکین موقت، به درمان قطعی دست یابید.

دل درد چیست

وقتی از «دل درد» صحبت می‌کنیم، در واقع به هرگونه احساس درد یا ناراحتی در ناحیه شکم اشاره داریم؛ یعنی فضایی که بین قفسه سینه و ناحیه لگن قرار دارد. این ناحیه وسیع، اندام‌های حیاتی متعددی مانند معده، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده، روده‌های کوچک و بزرگ و همچنین کلیه‌ها را در خود جای داده است. به همین دلیل، درد در این ناحیه می‌تواند ناشی از مشکلات مربوط به هر یک از این اندام‌ها باشد.

درک این موضوع که دل درد چیست، فراتر از یک تعریف ساده است؛ زیرا درد شکم یک «بیماری» نیست، بلکه «نشانه» و علامت یک وضعیت زمینه‌ای است. این درد می‌تواند تیز، مبهم، سوزشی، کرامپی (دل پیچه) یا موجی باشد. همچنین محل دقیق درد (بالای شکم، پایین شکم، سمت راست یا چپ) و زمان بروز آن (مثلا بعد از غذا یا صبح‌ها) سرنخ‌های مهمی برای تشخیص علت اصلی به پزشک می‌دهد. بنابراین، توجه به جزئیات درد و سایر علائم همراه، اولین قدم برای یافتن ریشه مشکل است.

مرکز پزشکی Hawaii Gastroenterology Specialists در آمریکا در مورد علائم هشدار دهنده شکم درد چنین بیان می کند:

درد شدید شکم همراه با تب بالا، استفراغ خونی یا درد شدید ناگهانی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلی باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

دل درد و حالت تهوع در زنان

تجربه همزمان درد شکم و احساس تهوع می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و اغلب نشان‌دهنده یک اختلال در سیستم گوارشی یا فراتر از آن است. اگرچه بسیاری از علل این عارضه بین زنان و مردان مشترک است (مانند مسمومیت غذایی، ورم معده یا آپاندیسیت)، اما زنان به دلیل ساختار آناتومیک و فیزیولوژی متفاوت بدن خود، ممکن است دلایل منحصربه‌فردی برای این ترکیب از علائم داشته باشند.

وجود اندام‌های تولید مثل (رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ) در ناحیه شکمی و لگنی، تشخیص دل درد و حالت تهوع در زنان را کمی پیچیده‌تر می‌کند. نوسانات هورمونی ماهانه، بارداری و شرایط خاص مربوط به دستگاه تناسلی، همگی می‌توانند خود را با دردهای شکمی و احساس ناخوشی نشان دهند. به همین دلیل، در صورت بروز این علائم به صورت ناگهانی، شدید یا مداوم، مراجعه به پزشک برای رد کردن احتمالات جدی ضروری است.

برخی از علت‌های احتمالی درد شکم همراه با تهوع در زنان:

• دیسمنوره (دردهای قاعدگی): دردهای شدید پریود که اغلب با تهوع، استفراغ و کمردرد همراه است.
• بارداری (طبیعی یا خارج رحمی): تهوع صبحگاهی یکی از علائم شایع بارداری است، اما درد شدید می‌تواند نشانه خطرناک‌تری مانند بارداری خارج رحمی باشد.
• کیست تخمدان: پیچ‌خوردگی یا پارگی کیست تخمدان می‌تواند باعث درد شدید و ناگهانی همراه با تهوع شود.
• اندومتریوز: رشد بافت داخلی رحم در خارج از آن، که باعث درد مزمن لگنی و گاهی تهوع می‌شود.
• بیماری التهابی لگن (PID): عفونت دستگاه تناسلی که با درد، تب و تهوع همراه است.
• سنگ کلیه یا عفونت ادراری (UTI): عفونت‌های ادراری در زنان شایع‌تر است و می‌تواند باعث درد در ناحیه پهلو، زیر شکم و حالت تهوع شود.

دل درد صبحگاهی در زنان

بیدار شدن از خواب با احساس درد در شکم، می‌تواند شروع بسیار ناخوشایندی برای روز باشد. دل درد صبحگاهی در زنان معمولا به فرآیندهایی مرتبط است که در طول شب در بدن رخ داده‌اند. این می‌تواند ناشی از تجمع اسید معده در طول شب (رفلاکس)، فعالیت روده در ساعات اولیه صبح، یا شرایط التهابی مزمن باشد که پس از یک دوره استراحت طولانی (خواب)، علائم خود را نشان می‌دهند.

علت‌های شایع دل درد صبحگاهی در زنان

دل درد پریودی

یکی از شایع‌ترین انواع دردهای شکمی که زنان در سنین باروری تجربه می‌کنند، دل درد پریودی یا «دیسمنوره» است. این درد، که معمولا به صورت گرفتگی‌های عضلانی (کرامپ) در زیر شکم احساس می‌شود، می‌تواند خفیف و قابل تحمل یا آنقدر شدید باشد که فعالیت‌های روزمره را مختل کند. درد معمولا یک تا دو روز قبل از شروع خونریزی آغاز شده و در 24 تا 48 ساعت ابتدایی به اوج خود می‌رسد و اغلب با کمردرد، تهوع و خستگی نیز همراه است.

علت اصلی این دردها، ماده‌ای به نام «پروستاگلاندین» است که توسط دیواره رحم تولید می‌شود. این ماده باعث انقباض عضلات رحم برای بیرون ریختن بافت داخلی (اندومتر) می‌شود. هرچه سطح پروستاگلاندین بالاتر باشد، انقباضات و در نتیجه دل درد پریودی نیز شدیدتر خواهد بود. اگرچه این نوع درد (دیسمنوره اولیه) معمولا نگران‌کننده نیست، اما دردهایی که ناگهان شروع شده یا به مرور زمان بدتر می‌شوند (دیسمنوره ثانویه)، می‌توانند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشند.

علت‌های اصلی درد قاعدگی (اولیه و ثانویه):

• دیسمنوره اولیه: انقباضات طبیعی رحم ناشی از پروستاگلاندین‌ها (علت شایع).
• اندومتریوز: رشد بافت داخلی رحم در جایی خارج از رحم (مانند تخمدان‌ها یا لگن).
• آدنومیوز: رشد بافت داخلی رحم به درون دیواره عضلانی خود رحم.
• فیبروم‌های رحمی: توده‌های خوش‌خیم در دیواره رحم که می‌توانند باعث درد و خونریزی شدید شوند.
• بیماری التهابی لگن (PID): عفونت دستگاه تناسلی که می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار و درد شود.
• تنگی دهانه رحم: در موارد نادر، تنگ بودن بیش از حد دهانه رحم مانع خروج راحت خون می‌شود.

دل درد کودکان

دل درد کودکان یکی از پرتکرارترین شکایت‌هایی است که والدین را نگران می‌کند و آن‌ها را به مطب پزشک می‌کشاند. خبر خوب این است که در اغلب موارد، این دردها موقتی، بی‌خطر و ناشی از مسائل ساده‌ای مانند نفخ، سوءهاضمه یا یبوست هستند. کودکان، به‌ویژه در سنین پایین‌تر، ممکن است نتوانند به خوبی ماهیت یا محل دقیق درد را توصیف کنند و هرگونه ناراحتی در ناحیه شکم را به سادگی «دل درد» بگویند.

وظیفه والدین در این مواقع، مشاهده دقیق سایر علائم همراه است. آیا کودک تب دارد؟ آیا دچار اسهال یا استفراغ شده است؟ آیا درد او را از بازی باز می‌دارد یا فقط گاهی ابراز می‌شود؟ گاهی اوقات دل درد کودکان ریشه روانی دارد و ناشی از اضطراب (مانند ترس از مدرسه یا امتحانات) است. با این حال، دردهای شدید، ناگهانی، مداوم یا دردی که کودک را از خواب بیدار می‌کند، همیشه باید جدی گرفته شده و توسط پزشک بررسی شود.

علت‌های شایع درد شکم در کودکان:

• یبوست: یکی از شایع‌ترین دلایل که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
• گاستروانتریت (آنفولانزای معده): عفونت ویروسی یا باکتریایی که باعث اسهال، استفراغ و درد می‌شود.
• اضطراب و استرس: درد شکم ناشی از مسائل عاطفی یا روانی (درد عملکردی).
• سوءهاضمه یا نفخ: ناشی از خوردن غذاهای نفاخ یا پرخوری.
• مسمومیت غذایی: مصرف غذای آلوده.
• عفونت ادراری (UTI): می‌تواند باعث درد در ناحیه زیر شکم و پهلوها شود.
• آپاندیسیت: (جدی و نیازمند اقدام فوری) درد شدیدی که معمولا از اطراف ناف شروع شده و به سمت راست و پایین شکم حرکت می‌کند.
• عدم تحمل غذایی: مانند عدم تحمل لاکتوز.

دل درد در کودکان ۸ ساله

کودکان در سن هشت سالگی وارد مرحله جدیدی از زندگی اجتماعی و تحصیلی خود می‌شوند. دل درد در کودکان ۸ ساله می‌تواند ترکیبی از دلایل جسمی و روانی باشد. در این سن، کودکان ممکن است به دلیل استرس مدرسه، تکالیف یا روابط با همسالان، دچار دردهای شکمی عملکردی (مبنی بر اضطراب) شوند. از سوی دیگر، رژیم غذایی آن‌ها متنوع‌تر شده و ممکن است بیشتر در معرض غذاهای فرآوری‌شده یا فست‌فودها قرار بگیرند که منجر به سوءهاضمه و یبوست می‌شود. درک اینکه آیا درد ناشی از استرس است یا یک مشکل فیزیکی، کلید اصلی مدیریت این وضعیت است.

دلایل احتمالی درد شکم در کودک ۸ ساله:

• یبوست: ناشی از رژیم غذایی کم فیبر، ننوشیدن آب کافی یا نگه داشتن مدفوع.
• استرس و اضطراب: فشار مدرسه، امتحانات یا مشکلات در روابط اجتماعی.
• گاستروانتریت ویروسی: (آنفولانزای معده) که در محیط مدرسه به راحتی منتقل می‌شود.
• سوءهاضمه: پس از خوردن غذاهای سنگین، چرب یا نوشیدنی‌های گازدار.
• عفونت ادراری: به‌ویژه در دختران شایع‌تر است.
• آپاندیسیت: اگرچه در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما باید به عنوان یک احتمال جدی در نظر گرفته شود.

علت دل درد طولانی مدت در بزرگسالان

برخلاف دردهای حاد و ناگهانی که معمولا یک هشدار فوری هستند، دردهای مزمن و طولانی‌مدت شکمی، چالش متفاوتی ایجاد می‌کنند. منظور از درد مزمن، دردی است که به طور مداوم یا متناوب برای هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه دارد. این نوع درد می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و اغلب تشخیص علت آن پیچیده‌تر است، زیرا ممکن است ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مزمن باشد.

پیدا کردن علت دل درد طولانی مدت در بزرگسالان نیازمند بررسی دقیق سابقه پزشکی، معاینات فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی است. این دردها اغلب به بیماری‌های عملکردی (مانند IBS که در آن ساختار روده سالم است اما عملکرد آن مختل شده) یا بیماری‌های التهابی مزمن مرتبط هستند. نادیده گرفتن این دردها و اکتفا به مسکن‌های موقت، می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری زمینه‌ای و بروز عوارض جدی‌تر شود.

برخی از دلایل شایع دردهای شکمی مزمن در بزرگسالان:

• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): شایع‌ترین علت دردهای مزمن شکمی، همراه با نفخ، اسهال یا یبوست.
• بیماری التهابی روده (IBD): شامل بیماری های کرون و کولیت اولسراتیو که باعث می‌شوند التهاب مزمن در دستگاه گوارش ایجاد شود.
• بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD): بازگشت مزمن اسید معده که باعث سوزش سر دل و درد در بالای شکم می‌شود.
• گاستریت مزمن (ورم معده): التهاب طولانی‌مدت پوشش معده.
• بیماری زخم معده: زخم‌های بازی در پوشش معده یا اثنی‌عشر.
• بیماری سلیاک: واکنش ایمنی به گلوتن که باعث آسیب به روده کوچک می‌شود.
• مشکلات کیسه صفرا: مانند سنگ کیسه صفرا یا التهاب مزمن (کوله سیستیت).
• یبوست مزمن: یبوست طولانی‌مدت که باعث درد و فشار دائمی می‌شود.
• اندومتریوز (در زنان): می‌تواند باعث دردهای مزمن لگنی و شکمی شود.

دل درد میگیره ول میکنه

یکی از شایع‌ترین توصیفاتی که افراد از درد شکم خود دارند، دردی است که ثابت نیست؛ یعنی به صورت موجی می‌آید، به اوج می‌رسد و سپس برای مدتی فروکش می‌کند. این حالت که در پزشکی به آن درد «کولیکی» یا دل پیچه گفته می‌شود، معمولا نشان‌دهنده اسپاسم یا انقباض شدید عضلات در یک اندام توخالی (مانند روده، کیسه صفرا یا مجاری ادراری) است.

اساسا، اینکه دل درد میگیره ول میکنه، اغلب به دلیل تلاش آن اندام برای عبور دادن یک مانع (مانند گاز، مدفوع سفت، سنگ صفرا یا سنگ کلیه) یا به دلیل انقباضات بیش از حد عضلانی (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر) رخ می‌دهد. اگرچه این نوع درد اغلب با مشکلات گوارشی ساده مرتبط است، اما اگر شدید باشد یا به طور مکرر رخ دهد، می‌تواند نشانه‌ای از یک انسداد یا وضعیت جدی‌تر باشد که نیاز به بررسی دارد.

این نوع درد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات زیر باشد:

• نفخ شدید و گاز روده: تجمع گاز باعث اتساع روده و ایجاد دردهای کرامپی می‌شود.
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): یکی از علائم کلاسیک IBS، دردهای موجی و اسپاسمی است.
• یبوست: تلاش روده بزرگ برای به حرکت درآوردن مدفوع سفت.
• گاستروانتریت (آنفولانزای معده): انقباضات روده قبل از بروز اسهال.
• سنگ کیسه صفرا (کولیک صفراوی): درد شدید در سمت راست بالای شکم که می‌گیرد و ول می‌کند، به خصوص پس از غذای چرب.
• سنگ کلیه (کولیک کلیوی): درد بسیار شدید در پهلو که به کشاله ران می‌زند.
• دردهای قاعدگی (دیسمنوره): ناشی از انقباضات رحم.

دل درد خطرناک

اگرچه اکثر دردهای شکمی خوش‌خیم و موقتی هستند، اما شکم محل قرارگیری اندام‌های حیاتی متعددی است و برخی از دردها می‌توانند زنگ خطر یک وضعیت اورژانسی باشند. تفاوت اصلی یک درد ساده با یک دل درد خطرناک، معمولا در شدت، ناگهانی بودن و علائم همراه آن نهفته است. دردهای ساده معمولا خود به خود یا با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند، اما دردهای خطرناک به مرور زمان بدتر شده و با علائم سیستمیک (مانند تب یا شوک) همراه می‌شوند.

نادیده گرفتن این علائم هشداردهنده می‌تواند منجر به عوارض جبران‌ناپذیری مانند پارگی آپاندیس، پریتونیت (التهاب پرده شکم) یا خونریزی داخلی شدید شود. تشخیص شکم درد خطرناک بر عهده فرد نیست، بلکه وظیفه ما شناختن علائمی است که به ما می‌گویند باید فورا به دنبال کمک پزشکی باشیم. در این موارد، زمان نقشی حیاتی دارد.

جدول علائم هشداردهنده دردهای شکمی

بیمارستان mount sinai از مراکز معتبر پزشکی ایالات متحده آمریکا و دنیا در مورد شرایطی که شکم درد می تواند خطرناک باشد چنین بیان کرده است:

اگر درد شکمی دارید که ۱ هفته یا بیشتر طول می‌کشد، اگر دردهای شما در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود نیافت، یا اگر نفخ بیش از ۲ روز طول کشید، یا در صورتی که اسهال بیش از ۵ روز داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید .

دل درد و اسهال

ترکیب دل درد و اسهال یکی از شایع‌ترین تجربیات ناخوشایند گوارشی است. این حالت معمولا مکانیسم دفاعی بدن برای خلاص شدن سریع از یک عامل بیماری‌زا یا محرک در روده‌ها است. درد در این حالت اغلب به صورت دل پیچه (کرامپ) است که درست قبل از نیاز فوری به اجابت مزاج رخ می‌دهد و پس از آن، درد به طور موقت تسکین می‌یابد.

اغلب اوقات، علت این وضعیت، یک دل درد ویروسی یا همان گاستروانتریت ویروسی (که به غلط آنفولانزای معده نامیده می‌شود) است. ویروس‌هایی مانند نوروویروس یا روتاویروس می‌توانند باعث التهاب روده و بروز این علائم شوند که معمولا خود به خود و طی چند روز بهبود می‌یابند. با این حال، اسهال و درد شکم همیشه ویروسی نیستند و می‌توانند دلایل دیگری نیز داشته باشند، به‌ویژه اگر اسهال خونی باشد یا بیش از چند روز طول بکشد.

این ترکیب از علائم می‌تواند نشانه‌ای از موارد زیر باشد:

• گاستروانتریت ویروسی: شایع‌ترین علت، اغلب همراه با تهوع و استفراغ.
• مسمومیت غذایی: ناشی از باکتری‌ها (مانند سالمونلا) یا سموم آن‌ها، معمولا شروعی ناگهانی و شدید دارد.
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): نوع اسهالی (IBS-D) که با استرس تشدید می‌شود.
• بیماری التهابی روده (IBD): مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو (اغلب اسهال خونی و مزمن).
• عدم تحمل غذایی: مانند عدم تحمل لاکتوز که پس از مصرف لبنیات رخ می‌دهد.
• عوارض جانبی داروها: به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها که تعادل باکتری‌های روده را به هم می‌زنند.
• عفونت‌های انگلی: مانند ژیاردیا، به‌ویژه پس از سفر یا نوشیدن آب آلوده.

دل درد بعد از غذا

تجربه درد یا ناراحتی شکمی بلافاصله یا مدتی کوتاه پس از صرف غذا، مستقیما به فرآیند هضم و اندام‌های درگیر در آن اشاره دارد. وقتی ما غذا می‌خوریم، معده اسید ترشح می‌کند، لوزالمعده آنزیم‌ها را آزاد می‌کند و کیسه صفرا برای هضم چربی‌ها منقبض می‌شود. بروز مشکل در هر یک از این فرآیندها می‌تواند منجر به درد شود.

این نوع درد که در اصطلاح پزشکی «درد پس از صرف غذا» (Postprandial Pain) نامیده می‌شود، می‌تواند از یک احساس سنگینی و سوءهاضمه ساده تا دردهای شدید و ناتوان‌کننده متغیر باشد. بروز دل درد بعد از غذا به صورت مکرر، یک علامت هشدار است که نشان می‌دهد دستگاه گوارش فوقانی شما ممکن است دچار التهاب، زخم یا مشکل در عملکرد کیسه صفرا باشد و نباید نادیده گرفته شود.

درد پس از غذا می‌تواند نشانه‌ای از این شرایط باشد:

• سوءهاضمه (دیس‌پپسی): یک اصطلاح کلی برای توصیف ناراحتی ناشی از پرخوری، خوردن غذای چرب یا تند.
• بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD): سوزش سر دل و بازگشت اسید به مری پس از غذا خوردن.
• گاستریت (ورم معده): التهاب پوشش معده که با ورود غذا تحریک می‌شود.
• زخم معده: دردی که ممکن است بلافاصله پس از خوردن غذا بدتر شود.
• زخم اثنی‌عشر (دوازدهه): دردی که معمولا چند ساعت پس از غذا (وقتی معده خالی می‌شود) رخ می‌دهد و با خوردن غذا موقتا بهبود می‌یابد.
• مشکلات کیسه صفرا (سنگ یا التهاب): درد شدید در سمت راست بالای شکم، به‌ویژه پس از مصرف غذای چرب.
• پانکراتیت (التهاب لوزالمعده): درد شدید در بالای شکم که به پشت می‌زند، اغلب با الکل یا غذای چرب تحریک می‌شود.
• عدم تحمل غذایی: مانند عدم تحمل لاکتوز یا حساسیت به گلوتن (سلیاک).

درمان سریع دل درد

هنگامی که با یک دل درد ناگهانی مواجه می‌شویم، اولین فکرمان یافتن راهی برای درمان سریع دل درد و رهایی از آن حس ناخوشایند است. واقعیت این است که برای دردهای خفیف تا متوسط که علت آن‌ها را می‌دانیم (مانند پرخوری، نفخ، یا سوءهاضمه ساده)، برخی راهکارهای خانگی می‌توانند تسکین موقتی و موثری ایجاد کنند. این روش‌ها بر آرام‌سازی سیستم گوارش، کاهش گاز و تسکین اسپاسم‌های عضلانی تمرکز دارند.

با این حال، تاکید بر کلمه «موقت» در اینجا حیاتی است. این راهکارها نباید جایگزین تشخیص پزشکی شوند، به‌خصوص اگر درد شدید، مداوم یا همراه با علائم هشداردهنده باشد. استفاده از این روش‌ها به عنوان کمکی تا زمان مراجعه به پزشک یا برای مدیریت دردهای خفیف شناخته‌شده (مانند نفخ) منطقی است، اما هرگز نباید برای سرکوب دردهای شدید و ناشناخته استفاده شوند، زیرا ممکن است علائم یک بیماری جدی را پنهان کنند.

جدول روش‌های بهبود موقت و موثر (تا زمان مراجعه به پزشک)

نتیجه‌گیری

دل درد، شکم درد و دل پیچه همگی زبان بدن ما برای ارسال یک پیام هستند. این مقاله نشان داد که این پیام می‌تواند به سادگی “بیش از حد غذا خوردی” یا به پیچیدگی “یک التهاب مزمن در حال وقوع است” باشد. ما آموختیم که دردهای قاعدگی، دردهای کودکان، دردهای ویروسی و دردهای پس از غذا، هرکدام دنیای متفاوتی از علل احتمالی را در خود دارند. کلید اصلی، توجه به جزئیات است: درد کجاست؟ چقدر شدید است؟ چه زمانی رخ می‌دهد؟ و چه علائم دیگری آن را همراهی می‌کند؟

در حالی که راهکارهای خانگی می‌توانند دردهای خفیف را تسکین دهند، هرگز نباید نقش پزشک را در تشخیص ایفا کنند. دردهای مزمن، طولانی‌مدت، شدید یا همراه با علائم هشدار (تب، خونریزی، کاهش وزن) نیازمند بررسی تخصصی هستند. گاهی اوقات، یک شکم درد ساده که ناشی از یبوست مزمن است، در صورت عدم درمان ریشه‌ای، می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری در ناحیه نشیمنگاه شود. کلینیک تهرانی به عنوان مرکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی در تهران، با درک این ارتباط میان سلامت دستگاه گوارش و عوارض مقعدی، آماده ارائه مشاوره‌های تخصصی و درمان‌های پیشرفته برای حل ریشه‌ای این مشکلات است.

سوالات متداول

آیا محل دقیق درد شکم می‌تواند علت آن را مشخص کند؟
بله، محل درد یک سرنخ بسیار مهم است. برای مثال، درد شدید در سمت راست و پایین شکم به آپاندیسیت، و درد در سمت راست و بالای شکم پس از غذای چرب به مشکلات کیسه صفرا اشاره دارد. با این حال، برخی دردها (مانند درد ناشی از پانکراتیت) می‌توانند به پشت انتشار یابند و تشخیص را پیچیده‌تر کنند.

منظور از “درد شکمی عملکردی” چیست؟
درد شکمی عملکردی (مانند سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS) یک درد واقعی است که به طور مزمن رخ می‌دهد، اما هیچ شواهد فیزیکی از بیماری، عفونت یا التهاب (مانند زخم یا تومور) در آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها یافت نمی‌شود. این درد ناشی از اختلال در نحوه ارتباط مغز و روده (محور مغز-روده) و حساسیت بیش از حد اعصاب روده است.

آیا استرس و اضطراب می‌توانند باعث دل پیچه واقعی شوند؟
قطعا. ارتباط قوی بین مغز و دستگاه گوارش وجود دارد. استرس و اضطراب می‌توانند باعث افزایش اسید معده، اسپاسم عضلات روده (دل پیچه) و تغییر در حرکات روده (اسهال یا یبوست) شوند. این درد، فیزیکی و واقعی است، حتی اگر ریشه آن روانی باشد.

در چه صورت دل درد کودکان “اورژانسی” محسوب می‌شود؟
اگر کودک دچار درد شدید و مداومی است که با گریه شدید همراه است، شکمش سفت یا متورم شده، استفراغ سبز یا زرد دارد، در مدفوعش خون دیده می‌شود، یا تب بالا دارد، باید فورا به اورژانس مراجعه کنید. این علائم می‌توانند نشانه آپاندیسیت یا انسداد روده باشند.