افتادگی راست روده چیست | علائم و روش های تشخیص + درمان قطعی

افتادگی راست روده یا پرولاپس رکتوم، وضعیتی است که در آن بخشی از راست روده از طریق مقعد به بیرون می‌لغزد. این عارضه می‌تواند برای فرد بسیار ناراحت‌کننده و دردناک باشد. افتادگی مقعد معمولا به دلایل مختلفی از جمله ضعف عضلات کف لگن، افزایش فشار شکمی و یبوست مزمن رخ می‌دهد. این مشکل در ابتدا با علائم خفیف مانند احساس برآمدگی در اطراف مقعد شروع می‌شود و در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند.

کلینیک دکتر تهرانی، به عنوان یکی از مراکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، خدمات جامعی را در زمینه تشخیص و درمان پرولاپس رکتوم ارائه می‌دهد. پزشکان متخصص و مجرب این کلینیک با استفاده از به‌روزترین روش‌های درمانی، به بیماران کمک می‌کنند تا بهبودی کامل خود را به دست آورند و از عوارض ناشی از افتادگی راست روده جلوگیری کنند.

افتادگی راست روده

افتادگی راست روده که با نام افتادگی مقعدی نیز شناخته می‌شود، به وضعیتی اطلاق می‌گردد که در آن دیواره‌های راست روده از جای خود خارج شده و از طریق مقعد به سمت بیرون بلغزند. این عارضه می‌تواند به صورت جزئی (تنها لایه داخلی روده بیرون می‌زند) یا کامل (تمام ضخامت دیواره روده از مقعد خارج می‌شود) رخ دهد. افتادگی روده اغلب با ضعف عضلات کف لگن و بافت‌های حمایتی ناحیه رکتوم همراه است.

افتادگی مقعدی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در زنان مسن و افرادی که سابقه یبوست مزمن، بواسیر در بارداری، زایمان‌های متعدد، یا جراحی‌های شکمی دارند، شایع‌تر است. این وضعیت علاوه بر ناراحتی‌های جسمی، می‌تواند اثرات روانی قابل توجهی نیز بر فرد بگذارد و منجر به انزوای اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس شود. درک صحیح از افتادگی روده و عوامل مؤثر بر آن، اولین قدم در مسیر تشخیص و درمان به موقع است.

Michelle Kenway فیزیوتراپیست استرالیایی در مورد ورزش کگل برای کمک به افتادگی روده چنین بیان می کند:

تحقیقات علمی نشان داده است که تمرین عضلات کف لگن می‌تواند شدت افتادگی راست روده را کاهش داده و علائم افتادگی را در زنانی که افتادگی خفیف تا متوسط درجه 1 تا 3 دارند، بهبود بخشد. به طور خاص، تمرین می‌تواند کف لگن شما را بالاتر ببرد تا شدت افتادگی و علائم افتادگی را کاهش دهد.

راست روده چیست

راست روده چیست؟ راست روده، که به آن رکتوم نیز گفته می‌شود، آخرین بخش از روده بزرگ است که درست قبل از کانال مقعدی قرار دارد. این بخش از دستگاه گوارش وظیفه ذخیره موقت مدفوع را قبل از دفع از بدن بر عهده دارد. راست روده حدود 12 تا 15 سانتی‌متر طول دارد و با داشتن دیواره‌های قابل انعطاف، قادر است حجم مشخصی از مدفوع را در خود جای دهد.

ساختار دیواره راست روده شامل لایه‌های مختلفی از جمله مخاط، زیرمخاط، لایه عضلانی و سروز است. عملکرد صحیح این لایه‌ها و عضلات اطراف آن برای کنترل دفع مدفوع حیاتی است. هرگونه ضعف یا آسیب به این ساختارها می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افتادگی راست روده شود. بنابراین، شناخت این بخش از بدن و عملکرد آن چگونه است، به درک بهتر بیماری‌های مرتبط با آن کمک می‌کند.

راست روده کجاست

راست روده کجاست؟ راست روده یا رکتوم، همانطور که پیشتر اشاره شد، آخرین بخش روده بزرگ است. این قسمت از دستگاه گوارش در حفره لگنی قرار دارد و از انتهای روده سیگموئید (بخشی از روده بزرگ قبل از رکتوم) شروع می‌شود و به کانال مقعدی ختم می‌گردد. موقعیت آن درست در جلوی استخوان خاجی (ساکروم) و دنبالچه و در پشت مثانه در مردان و رحم و واژن در زنان است.

برای درک بهتر موضوع، می‌توان تصور کرد که این اندام به مثابه یک لوله عضلانی است که در کف لگن قرار گرفته است. احاطه شدن راست روده توسط عضلات کف لگن و رباط‌های مختلف، به حفظ آن در جای خود و پشتیبانی از عملکرد آن کمک می‌کند. ضعف یا آسیب به این عضلات و رباط‌ها از جمله عوامل اصلی در بروز افتادگی راست روده است.

افتادگی روده چیست

افتادگی روده چیست؟ همانطور که در بخش‌های قبلی توضیح داده شد، افتادگی روده یا پرولاپس رکتوم، وضعیتی است که در آن بخشی یا تمام راست روده از موقعیت طبیعی خود خارج شده و از مقعد بیرون می‌زند. این عارضه می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله یبوست مزمن، زور زدن زیاد هنگام دفع مدفوع، ضعف عضلات کف لگن، بارداری و زایمان‌های متعدد و افزایش سن اتفاق بیفتد.

وقتی صحبت از افتادگی روده چیست می‌شود، مهم است که تفاوت آن را با بواسیر داخلی (هموروئید) بدانیم. در حالی که هر دو می‌توانند باعث بیرون‌زدگی از مقعد شوند، در بواسیر، رگ‌های متورم هستند که از مقعد خارج می‌شوند، در حالی که در افتادگی روده، خود بافت روده است که بیرون می‌زند. تشخیص دقیق بین این دو برای درمان مناسب و موثر حیاتی است.

آیا افتادگی روده خطرناک است

آیا افتادگی روده خطرناک است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که افتادگی راست روده به خودی خود معمولا یک وضعیت اورژانسی و تهدیدکننده زندگی نیست، اما می‌تواند منجر به عوارض جدی و آزاردهنده‌ای شود که کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عوارض شامل خونریزی، زخم شدن بافت روده بیرون‌زده، عفونت، بی‌اختیاری مدفوع، درد شدید و حتی در موارد نادر، حبس شدن روده (اینکارسریشن) می‌شود.

خطرناک بودن افتادگی روده به شدت و مدت زمان بروز آن و همچنین وجود عوارض جانبی بستگی دارد. به عنوان مثال، در صورت عدم درمان، ممکن است وضعیت بدتر شده و جراحی‌های پیچیده‌تری را طلب کند. بنابراین، برای جلوگیری از تشدید عوارض و بهبود سریع‌تر، مراجعه به پزشک متخصص و دریافت درمان مناسب برای افتادگی راست روده بسیار اهمیت دارد.

عکس افتادگی روده

برای مشاهده تصویر افتادگی روده، می‌توانید به منابع معتبر پزشکی و وب‌سایت‌های تخصصی مراجعه کنید. این تصاویر به درک بهتر وضعیت ظاهری افتادگی راست روده کمک می‌کنند و تفاوت آن را با سایر بیماری‌های نشیمنگاهی مانند بواسیر نشان می‌دهند. معمولا در عکس افتادگی روده، حلقه‌ای از بافت قرمز و مرطوب از مقعد دیده می‌شود که می‌تواند به صورت جزئی یا کامل باشد. توجه داشته باشید که دیدن عکس افتادگی مقعد می‌تواند برای برخی افراد ناراحت‌کننده باشد، اما برای تشخیص و برنامه‌ریزی درمانی توسط پزشک ضروری است.

علائم افتادن راست روده چیست

علائم افتادن راست روده چیست؟ شناخت علائم افتادگی راست روده برای تشخیص زودهنگام و درمان به موقع این عارضه حیاتی است. شایع‌ترین و بارزترین علامت افتادن راست روده، احساس وجود یک توده یا بیرون‌زدگی از مقعد است که ممکن است هنگام زور زدن، سرفه کردن یا حتی راه رفتن اتفاق بیفتد. در ابتدا، این توده ممکن است خود به خود به داخل بازگردد، اما با پیشرفت بیماری، نیاز به فشار دست برای برگرداندن آن به داخل احساس می‌شود.

علاوه بر بیرون‌زدگی، علائم افتادگی راست روده می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس پری یا توده در مقعد: بیمار ممکن است احساس کند که چیزی در مقعد او قرار دارد.
• درد یا ناراحتی در ناحیه مقعدی و لگن: این درد می‌تواند مداوم یا متناوب باشد.
• خونریزی از مقعد: معمولا خون قرمز روشن روی مدفوع یا دستمال توالت دیده می‌شود.
• ترشحات مخاطی از مقعد: به دلیل تحریک و آسیب به بافت بیرون‌زده.
• بی‌اختیاری مدفوع یا گاز: به دلیل ضعف در عضلات اسفنکتر مقعدی.
• یبوست یا اسهال متناوب: تغییر در عادات روده.
• احساس دفع ناقص: بیمار ممکن است پس از اجابت مزاج همچنان احساس نیاز به دفع داشته باشد.
• مشکل در شروع اجابت مزاج: نیاز به زور زدن زیاد.

درمان افتادگی راست روده

درمان افتادگی راست روده به شدت و نوع پرولاپس، سن بیمار و وضعیت کلی سلامتی او بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است تغییر در سبک زندگی و درمان این افتادگی با روش‌های غیرجراحی مانند رژیم غذایی پرفیبر، مصرف ملین‌ها برای جلوگیری از یبوست و تمرینات تقویت عضلات کف لگن (تمرینات کگل) توصیه شود. با این حال، در بیشتر موارد افتادگی راست روده، نیاز به مداخله جراحی برای اصلاح وضعیت وجود دارد.

روش‌های مختلفی برای درمان افتادگی مقعد از طریق جراحی وجود دارد که انتخاب هر کدام به تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد. هدف اصلی از جراحی، بازگرداندن راست روده به جایگاه طبیعی خود و تقویت بافت‌های حمایتی است.

در ادامه به برخی از روش‌های درمان افتادگی روده اشاره می‌شود:

• جراحی شکمی (Abdominal Rectopexy): در این روش، جراح از طریق برشی در شکم، راست روده را به استخوان خاجی یا سایر ساختارهای لگنی ثابت می‌کند. این روش می‌تواند با استفاده از لاپاراسکوپی (جراحی کم تهاجمی با برش‌های کوچک) یا جراحی باز انجام شود.
• جراحی پرینئال (Perineal Rectopexy): این روش از طریق مقعد انجام می‌شود و برای بیمارانی که به دلیل مشکلات پزشکی قادر به تحمل جراحی شکمی نیستند، مناسب‌تر است. متداول‌ترین انواع آن شامل روش آلمایر (Altemeier) و روش دلورم (Delorme) است. در روش آلمایر، بخش بیرون‌زده روده برداشته می‌شود و در روش دلورم، تنها مخاط اضافی برداشته شده و لایه‌های عضلانی روی هم تا می‌شوند.
• لاپاراسکوپی و جراحی رباتیک: این روش‌ها به جراح اجازه می‌دهند تا با استفاده از ابزارهای کوچک و دوربین، عمل جراحی را با برش‌های بسیار کوچک‌تر انجام دهند که منجر به درد کمتر، بهبودی سریع‌تر و کاهش زمان بستری در بیمارستان می‌شود.
• لیزر درمانی: لیزر درمانی برای درمان افتادگی راست روده یک روش نوین و کم تهاجم است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در این روش، با استفاده از پرتوهای لیزر، بافت‌های اضافی یا آسیب‌دیده با دقت بالا برداشته یا ترمیم می‌شوند. مزایای لیزر درمانی برای افتادگی روده شامل موارد زیر است:
  • درد و خونریزی کمتر: لیزر باعث انعقاد خون در محل برش می‌شود که به کاهش خونریزی و درد پس از عمل کمک می‌کند.
  • دوره نقاهت کوتاه‌تر: به دلیل ماهیت کم تهاجم لیزر، بیماران معمولا سریع‌تر بهبود یافته و می‌توانند به فعالیت‌های روزمره بازگردند.
  • کاهش خطر عفونت: استفاده از لیزر می‌تواند خطر انتقال عفونت را کاهش دهد.
  • دقت بالا: لیزر امکان برش‌های دقیق و محافظت از بافت‌های سالم اطراف را فراهم می‌کند.
  • عدم نیاز به بخیه: در بسیاری از موارد، نیازی به بخیه زدن نیست. لیزر درمانی می‌تواند به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام شود و برای برخی از انواع افتادگی ها، به ویژه در موارد خفیف تا متوسط یا برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی باز را تحمل کنند، گزینه مناسبی است. تشخیص اینکه آیا لیزر درمانی برای شما مناسب است یا خیر، توسط پزشک متخصص و پس از معاینه کامل تعیین می‌شود.

نتیجه گیری 

افتادگی مقعد یک عارضه آزاردهنده است که می‌تواند با علائم مختلفی مانند درد، خونریزی، و بی‌اختیاری مدفوع همراه باشد و به طور جدی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. شناخت دقیق علائم افتادگی راست روده و مراجعه به پزشک متخصص در مراحل اولیه بیماری، برای پیشگیری از تشدید عوارض و انتخاب بهترین روش درمانی حیاتی است. در حالی که روش‌های غیرجراحی می‌توانند در موارد خفیف مؤثر باشند، اغلب برای درمان افتادگی مقعد نیاز به مداخلات جراحی است.

اگر شما یا عزیزانتان با مشکل افتادگی راست روده یا سایر بیماری‌های نشیمنگاهی مواجه هستید، کلینیک تخصصی تهران با بهره‌گیری از کادری مجرب و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات جامع و تخصصی به شماست. ما در کلینیک تخصصی تهرانی، در کنار درمان پرولاپس رکتوم، انواع بیماری‌های نشیمنگاهی از جمله درمان هموروئید، شقاق، فیستول و کیست مویی را با استفاده از به‌روزترین روش‌های درمانی و با تمرکز بر رفاه و بهبودی کامل بیماران، ارائه می‌دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت مشاوره، با کلینیک تهرانی تماس بگیرید.

سوالات متداول

افتادگی راست روده چیست و چه علائمی دارد؟
افتادگی مقعد به وضعیتی اشاره دارد که در آن راست روده از محل طبیعی‌اش خارج می‌شود. علائم آن شامل احساس فشار در ناحیه مقعد، ناراحتی حین نشستن، و ناتوانی در کنترل مدفوع است.

چه عواملی می‌توانند باعث افتادگی مقعد شوند؟
فاکتورهایی همچون بارداری، زایمان، یبوست مزمن، افزایش سن و ضعف عضلات ناحیه لگنی می‌توانند منجر به افتادگی مقعد شوند. همچنین انجام فعالیت‌های سنگین و کشش‌های مکرر نیز می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند.

چگونه می‌توانم از افتادگی راست روده پیشگیری کنم؟
برای پیشگیری از افتادگی، انجام تمرینات تقویت‌کننده عضلات لگنی، حفظ یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از یبوست، و مدیریت وزن می‌تواند موثر باشد. مشاوره با پزشک و پیگیری معاینات منظم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.