سرطان و زخم دهانه رحم | علائم، روش های درمان | خطرات + عکس

خوشبختانه، بسیاری از این مشکلات، به‌ویژه اگر زود تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند. غربالگری منظم، مانند تست پاپ اسمیر، نقش حیاتی در پیشگیری از سرطان دهانه رحم دارد. در کلینیک تهرانی، که به‌عنوان یک کلینیک نشیمنگاه تهران شناخته می‌شود، ما با بهره‌گیری از دانش روز و تجهیزات مدرن، در کنار شما هستیم تا با ارائه خدمات تشخیصی و درمانی دقیق، به شما در مسیر حفظ سلامتی و درمان بیماری‌هایی مانند زخم دهانه رحم و مدیریت سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت زنان کمک کنیم.

دهانه رحم کجاست

رحم (Uterus) یک اندام گلابی‌شکل در لگن زنان است که محل رشد جنین در دوران بارداری محسوب می‌شود. بخش پایینی و باریک رحم که به داخل واژن باز می‌شود، “دهانه رحم” یا “سرویکس” (Cervix) نام دارد. در واقع، این بخش مانند یک گذرگاه، حفره رحم را به قسمت بالایی واژن متصل می‌کند و از نظر آناتومیک، یک ساختار استوانه‌ای یا مخروطی شکل است.hutterstoc

اگر بخواهیم دقیق‌تر توضیح دهیم که دهانه رحم کجاست، باید آن را در انتهای کانال واژن تصور کنید؛ این همان قسمتی است که پزشک در معاینات زنان (مانند پاپ اسمیر) برای تشخیص زخم دهانه رحم آن را مشاهده و بررسی می‌کند. این بخش نقش بسیار مهمی در محافظت از رحم در برابر ورود عفونت‌ها دارد و همچنین در زمان زایمان با باز شدن (دیلاتاسیون)، امکان خروج نوزاد را فراهم می‌کند. مخاطی که توسط دهانه رحم ترشح می‌شود نیز در فرآیند باروری نقش کلیدی دارد.

سرطان دهانه رحم چیست

سرطان دهانه رحم (Cervical Cancer) زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پوشاننده سطح دهانه رحم (سرویکس) دچار تغییرات غیرطبیعی شده و شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند. این تغییرات معمولا آهسته و طی چندین سال رخ می‌دهند. در اغلب موارد، سلول‌ها ابتدا دچار تغییرات پیش‌سرطانی (دیسپلازی یا ضایعات داخل اپیتلیالی) می‌شوند که هنوز سرطان نیستند، اما پتانسیل تبدیل شدن به سرطان را دارند.

درک این‌که سرطان دهانه رحم چیست، بدون شناخت عامل اصلی آن کامل نمی‌شود. عامل اصلی و تقریبا همیشگی این سرطان، عفونت پایدار با انواع پرخطر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. خبر بسیار خوب این است که به لطف تست‌های غربالگری منظم (مانند تست پاپ اسمیر و تست HPV)، می‌توان این تغییرات سلولی را قبل از تبدیل شدن به سرطان شناسایی و به‌طور کامل درمان کرد. این ویژگی، سرطان دهانه رحم را به یکی از قابل‌پیشگیری‌ترین سرطان‌ها در جهان تبدیل کرده است.

علائم سرطان رحم

یکی از چالش‌های اصلی سرطان دهانه رحم این است که در مراحل بسیار اولیه اغلب هیچ علامتی ندارد. به همین دلیل است که انجام غربالگری‌های منظم (پاپ اسمیر و تست HPV) حتی در غیاب هرگونه علامت، اهمیت حیاتی دارد. با پیشرفت بیماری، علائم سرطان دهانه رحم ممکن است شامل خونریزی غیرطبیعی واژینال (مانند خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی پس از رابطه جنسی، یا هرگونه لکه‌بینی یا خونریزی پس از یائسگی)، ترشحات آبکی یا خونی غیرمعمول با بوی نامطبوع، و درد لگن یا درد هنگام رابطه جنسی باشد.

در مقابل، علائم سرطان رحم (که اغلب منظور سرطان آندومتر، یعنی سرطان لایه داخلی رحم است) معمولا زودتر خود را نشان می‌دهند. شایع‌ترین و مهم‌ترین علامت آن، خونریزی غیرطبیعی واژینال است؛ به‌خصوص هرگونه خونریزی پس از یائسگی باید بسیار جدی گرفته شود. سایر نشانه‌ها قبل از یائسگی می‌تواند شامل دوره‌های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی‌مدت یا نامنظم باشد. شناخت این تفاوت‌ها در علائم سرطان رحم یا دهانه رحم برای تشخیص صحیح و مراجعه به‌موقع به پزشک ضروری است، گرچه هر دو نیاز به بررسی فوری پزشکی دارند.

جدول مقایسه علائم سرطان دهانه رحم و سرطان رحم (آندومتر)

Winship Cancer Institute که زیر نظر Emory University قرار دارد در مورد میزان بقا سرطان رحم چنین بیان می کند:

میزان بقای سرطان رحم بسته به مرحله تشخیص و نوع سلول بسیار متفاوت است. به طور کلی، میزان بقای نسبی پنج ساله سرطان رحم برای سرطان‌های مرحله ۱ و ۲ (موضعی) ۹۵٪ است، در حالی که میزان بقای پنج ساله برای سرطان‌های رحم مرحله ۴، ۱۸٪ است .

علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم

همانطور که قبلا اشاره شد، سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه اغلب یک “بیماری خاموش” است و هیچ علامت واضحی ایجاد نمی‌کند. این دقیقا همان دلیلی است که غربالگری منظم (مانند تست پاپ اسمیر) تا این حد حیاتی است؛ این تست‌ها می‌توانند تغییرات سلولی را قبل از ایجاد هرگونه علامتی شناسایی کنند. زمانی که علائم ظاهر می‌شوند، معمولا نشان‌دهنده این است که سرطان کمی پیشرفت کرده و بر بافت‌های اطراف تاثیر گذاشته است.

نادیده گرفتن این نشانه‌ها می‌تواند فرصت طلایی درمان زودهنگام را از بین ببرد. شایع‌ترین نشانه‌ها مربوط به خونریزی‌های غیرطبیعی است. هرگونه خونریزی واژینال خارج از چرخه طبیعی قاعدگی، به‌ویژه خونریزی پس از رابطه جنسی، باید فورا بررسی شود. شناخت این علائم هشدار دهنده سرطان دهانه رحم و اقدام سریع پس از مشاهده آن‌ها، کلید اصلی تشخیص در مراحل قابل درمان است.

• خونریزی غیرطبیعی واژینال:
  • خونریزی یا لکه‌بینی بین دوره‌های قاعدگی.
  • خونریزی پس از رابطه جنسی (Postcoital bleeding).
  • قاعدگی‌هایی که طولانی‌تر یا سنگین‌تر از حد معمول هستند.
  • هرگونه خونریزی پس از یائسگی (که می‌تواند علامت سرطان رحم نیز باشد).
• ترشحات غیرمعمول واژینال:
  • ترشحات آبکی، صورتی یا خونی.
  • ترشحات بدبو یا چرکی (که می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا مراحل پیشرفته‌تر باشد).
• درد لگن:
  • درد در ناحیه لگن که ارتباطی با چرخه قاعدگی ندارد.
• درد هنگام رابطه جنسی:
  • احساس درد یا ناراحتی حین مقاربت (Dyspareunia).
• علائم پیشرفته (در صورت گسترش سرطان):
  • مشکل در ادرار کردن یا درد هنگام ادرار.
  • تورم پاها.
  • درد مداوم در پشت یا کمر.

از کجا بفهمیم سرطان رحم داریم

این سوال که “از کجا بفهمیم سرطان رحم داریم؟” یک نگرانی بسیار رایج است، به‌خصوص اگر علائم نگران‌کننده‌ای را تجربه می‌کنید. برخلاف سرطان دهانه رحم که در ابتدا خاموش است، سرطان رحم (به‌ویژه شایع‌ترین نوع آن، سرطان آندومتر) اغلب یک علامت هشدار دهنده بسیار واضح و زودهنگام دارد: خونریزی غیرطبیعی واژینال. در زنانی که یائسه شده‌اند، هرگونه خونریزی، حتی اگر فقط یک لکه‌بینی خفیف باشد، باید به‌عنوان یک زنگ خطر جدی تلقی شده و بلافاصله توسط پزشک بررسی شود.

تشخیص قطعی سرطان رحم هرگز در خانه و بر اساس حدس و گمان انجام نمی‌شود. اگر علائم ذکر شده را دارید، پزشک فرآیند تشخیصی را آغاز می‌کند. این فرآیند معمولا شامل معاینه لگن، سونوگرافی (به‌ویژه سونوگرافی ترانس واژینال برای اندازه‌گیری ضخامت آندومتر) و در نهایت، نمونه‌برداری یا بیوپسی از بافت داخل رحم (آندومتر) است. تنها راه قطعی برای پاسخ به این سوال که از کجا بفهمیم سرطان رحم داریم، بررسی سلول‌های نمونه‌برداری شده در زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست است.

• مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم: به‌ویژه خونریزی پس از یائسگی یا خونریزی‌های بسیار سنگین و نامنظم قبل از یائسگی.
• سونوگرافی ترانس واژینال: پزشک ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) را بررسی می‌کند. ضخامت بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل باشد.
• بیوپسی (نمونه‌برداری):
  • بیوپسی پایپل (Pipelle Biopsy): یک روش سرپایی در مطب که در آن یک لوله نازک برای برداشتن نمونه کوچکی از بافت آندومتر وارد رحم می‌شود.
  • هیستروسکوپی و D&C: در این روش، پزشک با یک دوربین (هیستروسکوپ) داخل رحم را می‌بیند و سپس بافت را برای آزمایش برمی‌دارد (اتساع و کورتاژ یا D&C).
• آزمایش پاتولوژی: نمونه برداشته شده برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی

ارتباط بین این دو بیماری بسیار مستقیم و شناخته شده است: عامل اصلی هر دوی آن‌ها ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. HPV یک خانواده بسیار بزرگ از ویروس‌ها با بیش از 200 نوع مختلف است. این ویروس‌ها پوست و غشاهای مخاطی را آلوده می‌کنند و شایع‌ترین عفونت مقاربتی در جهان محسوب می‌شوند. درک ارتباط بین سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی در گرو شناخت انواع مختلف HPV است.

نکته کلیدی اینجاست که انواع مختلف HPV باعث ایجاد مشکلات متفاوتی می‌شوند. انواع “کم‌خطر” HPV، مانند تیپ‌های 6 و 11، عامل اصلی ایجاد زگیل‌های تناسلی (کوندیلوما آکومیناتا) هستند. این زگیل‌ها معمولا خوش‌خیم هستند و سرطانی نمی‌شوند. در مقابل، انواع “پرخطر” HPV، به‌ویژه تیپ‌های 16 و 18، عامل بیش از 70 درصد موارد سرطان دهانه رحم هستند. بنابراین، ممکن است فردی به HPV آلوده باشد و دچار زگیل تناسلی شود، اما این به آن معنا نیست که حتما به سرطان مبتلا خواهد شد؛ با این حال، آلودگی به یک نوع HPV، ریسک آلودگی به انواع دیگر (از جمله انواع پرخطر) را نیز افزایش می‌دهد.

• عامل مشترک: هر دو توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شوند.
• تفاوت در تیپ ویروس:
  • زگیل تناسلی: اغلب توسط انواع کم‌خطر (Low-Risk) مانند HPV 6 و HPV 11 ایجاد می‌شود.
  • سرطان دهانه رحم: اغلب توسط انواع پرخطر (High-Risk) مانند HPV 16 و HPV 18 ایجاد می‌شود.
• ارتباط مستقیم: داشتن زگیل تناسلی به معنای داشتن سرطان دهانه رحم نیست.
• اهمیت غربالگری: زنانی که سابقه زگیل تناسلی دارند، باید اهمیت بیشتری به تست‌های غربالگری پاپ اسمیر و HPV بدهند، زیرا نشان می‌دهد که در معرض این خانواده ویروسی بوده‌اند.
• پیشگیری: واکسن HPV (مانند گارداسیل) می‌تواند از بدن در برابر شایع‌ترین انواع کم‌خطر (عامل زگیل) و پرخطر (عامل سرطان) محافظت کند.

تشخیص سرطان رحم در خانه

این یک نکته حیاتی و بسیار مهم است: هیچ راهی برای تشخیص سرطان رحم در خانه وجود ندارد. سرطان یک تشخیص پزشکی پیچیده است که نیاز به بررسی سلولی در زیر میکروسکوپ (پاتولوژی) دارد. هرگونه ادعا، کیت خانگی (به جز تست‌های جمع‌آوری نمونه HPV که آن هم باید در آزمایشگاه تحلیل شود) یا روشی که مدعی تشخیص قطعی سرطان در منزل باشد، غیرعلمی و بالقوه بسیار خطرناک است.

آنچه شما می‌توانید و باید در خانه انجام دهید، “تشخیص” نیست، بلکه “آگاهی از بدن” و “پیگیری علائم” است. این تنها جنبه‌ای است که می‌توان از عبارت تشخیص سرطان رحم در خانه (به معنای شناسایی زودهنگام علائم هشدار دهنده) استفاده کرد. آگاهی از وضعیت طبیعی بدن، پیگیری چرخه‌های قاعدگی و توجه فوری به هرگونه تغییر غیرعادی (مانند خونریزی پس از یائسگی)، مهم‌ترین کاری است که شما در خانه برای کمک به تشخیص زودهنگام انجام می‌دهید. این آگاهی به شما کمک می‌کند تا در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.

• آگاهی از بدن (Body Awareness): شناخت چرخه قاعدگی طبیعی خود.
• پیگیری علائم (Symptom Tracking): ثبت هرگونه خونریزی غیرطبیعی، لکه‌بینی، ترشحات غیرمعمول یا درد لگن.
• توجه ویژه به یائسگی: درک اینکه هرگونه خونریزی پس از یائسگی طبیعی نیست و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
• ممنوعیت تشخیص قطعی: تاکید می‌کنیم که این موارد “تشخیص” نیستند، بلکه “علائم هشدار دهنده” برای مراجعه به متخصص هستند.
• تست‌های خانگی HPV: برخی تست‌های نمونه‌برداری HPV در خانه وجود دارند، اما این تست‌ها سرطان دهانه رحم را تشخیص می‌دهند (نه سرطان رحم) و نمونه باید به آزمایشگاه ارسال شود؛ این تست‌ها نیز جایگزین معاینه کامل توسط پزشک نیستند.

درمان خانگی زخم دهانه رحم

قبل از صحبت درباره درمان، باید بدانیم “زخم دهانه رحم” (Cervical Erosion) چیست. این اصطلاح که امروزه کمتر توسط پزشکان استفاده می‌شود، اغلب به وضعیتی به نام “زخم دهانه رحم” (Cervical Ectropion) اشاره دارد. این یک وضعیت سرطانی یا پیش‌سرطانی نیست؛ بلکه حالتی است که در آن سلول‌های نرم‌تر (غددی) که باید داخل کانال دهانه رحم باشند، به بخش بیرونی آن کشیده می‌شوند. این وضعیت اغلب طبیعی است (به‌خصوص در زنان جوان، باردار یا مصرف‌کنندگان قرص‌های ضدبارداری) و معمولا بی‌علامت است، هرچند گاهی باعث لکه‌بینی (مخصوصا پس از رابطه) یا ترشح می‌شود.

به دلیل ماهیت این وضعیت (که اغلب یک تغییر طبیعی است نه یک بیماری) و همچنین احتمال اینکه علائم شما ناشی از عفونت (سرویسیت) یا مشکل جدی‌تری باشد، هیچ درمان خانگی زخم دهانه رحم که مورد تایید علمی باشد، وجود ندارد. استفاده از روش‌های سنتی مانند دوش واژینال، استفاده از سرکه، جوش شیرین، عسل یا هرگونه پماد گیاهی داخلی، به شدت خطرناک است. این کارها می‌توانند تعادل pH طبیعی واژن (فلور واژن) را به هم بزنند، عفونت را بدتر کنند، یا علائم یک بیماری جدی‌تر (مانند عفونت کلامیدیا یا حتی سرطان) را پنهان کنند.

• تشخیص پزشکی اولویت دارد: قبل از هر اقدامی، باید توسط پزشک معاینه شوید تا مشخص شود آیا واقعا اکتروپیون دارید، یا عفونت (سرویسیت) یا تغییرات سلولی دیگری وجود دارد.
• ممنوعیت دوش واژینال: دوش واژینال (شستشوی داخلی) باکتری‌های مفید را از بین می‌برد و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
• پرهیز از درمان‌های گیاهی داخلی: وارد کردن هرگونه ماده تایید نشده (مانند سیر، عسل، روغن‌های گیاهی) به داخل مهبل ممنوع است و می‌تواند باعث سوختگی شیمیایی یا عفونت شدید شود.
• درمان پزشکی (در صورت نیاز): اگر اکتروپیون باعث علائم آزاردهنده شود، پزشک ممکن است درمان‌های ساده‌ای مانند فریز کردن (کرایوتراپی) یا سوزاندن (کوتر) را در مطب انجام دهد.
• درمان عفونت: اگر “زخم” ناشی از عفونت باشد، تنها درمان، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک است.

بهترین پماد برای زخم دهانه رحم

باید بسیار مراقب بود! اصطلاح “زخم دهانه رحم” می‌تواند به دو چیز کاملا متفاوت اشاره داشته باشد: یکی “اکتروپیون” (Ectropion) که یک وضعیت خوش‌خیم و اغلب بی‌نیاز از درمان است، و دیگری “سرویسیت” (Cervicitis) که به معنای التهاب یا عفونت دهانه رحم است. پمادها معمولا برای درمان دسته دوم، یعنی عفونت‌ها، به کار می‌روند. بنابراین، چیزی به نام بهترین پماد برای زخم دهانه رحم وجود ندارد، بلکه “بهترین پماد برای عامل ایجادکننده التهاب” وجود دارد.

استفاده خودسرانه از پمادهای واژینال قبل از تشخیص قطعی توسط پزشک، می‌تواند بسیار مضر باشد. اگر عامل، یک عفونت باکتریایی باشد و شما از پماد ضد قارچ استفاده کنید (یا برعکس)، عفونت شدیدتر شده و درمان دشوارتر می‌شود. پزشک ابتدا باید با معاینه و آزمایش (مانند پاپ اسمیر یا کشت ترشحات) نوع عامل عفونی (باکتری، قارچ، یا ویروس) را تشخیص دهد و سپس بهترین پماد برای زخم دهانه رحم (که در واقع سرویسیت است) را بر اساس آن عامل، تجویز کند.

• پمادهای آنتی‌بیوتیک (مانند کلیندامایسین یا مترونیدازول ۲۵۰): برای درمان سرویسیت ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا واژینوز باکتریال تجویز می‌شوند.
• پمادهای ضد قارچ (مانند کلوتریمازول یا میکونازول): اگر التهاب دهانه رحم همزمان با عفونت قارچی واژن (کاندیدیازیس) رخ داده باشد، استفاده می‌شوند.
• پمادهای ترکیبی: گاهی ممکن است پمادهایی حاوی ترکیبات ضدالتهابی ضعیف در کنار آنتی‌بیوتیک تجویز شوند.
• نکته مهم: هیچ‌کدام از این پمادها نباید بدون نسخه پزشک و تشخیص دقیق مصرف شوند.

بهترین دارو برای زخم دهانه رحم

همانند پمادها، بهترین دارو برای زخم دهانه رحم نیز کاملا به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. اگر “زخم” همان اکتروپیون خوش‌خیم باشد که علائمی مانند لکه‌بینی بعد از نزدیکی ایجاد کرده، اما هیچ عفونتی وجود ندارد، “بهترین دارو” ممکن است هیچ دارویی نباشد و پزشک فقط توصیه به پیگیری کند. گاهی این وضعیت ناشی از مصرف قرص‌های ضدبارداری است که با تغییر یا قطع دارو، مشکل برطرف می‌شود.

اما اگر “زخم” ناشی از سرویسیت (التهاب عفونی) باشد، درمان دارویی ضروری است. در مواردی که عفونت شدید باشد یا توسط عوامل مقاربتی (STIs) مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد شده باشد، بهترین دارو برای زخم دهانه رحم دیگر پماد موضعی نیست، بلکه آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی قوی (مانند آزیترومایسین، داکسی‌سایکلین یا سفیکسیم) است که باید توسط بیمار و شریک جنسی او مصرف شود تا عفونت ریشه‌کن گردد.

• آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی: برای درمان عفونت‌های باکتریایی یا مقاربتی (STIs) که باعث سرویسیت شده‌اند.
• داروهای ضد ویروس (مانند آسیکلوویر): اگر التهاب ناشی از ویروس هرپس تناسلی باشد.
• توقف یا تغییر داروهای هورمونی: اگر زخم دهانه رحم ناشی از قرص‌های ضدبارداری باشد.
• صبر و پیگیری (Observation): در موارد اکتروپیون خوش‌خیم، بدون علامت و بدون عفونت.

درمان قطعی زخم دهانه رحم

صحبت از درمان قطعی زخم دهانه رحم باز هم به تشخیص دقیق علت بستگی دارد. اگر منظور، عفونت یا سرویسیت باشد، درمان قطعی آن، مصرف کامل دوره آنتی‌بیوتیک یا داروی ضد قارچ تجویز شده توسط پزشک است. با از بین رفتن عامل عفونی، التهاب (زخم) نیز بهبود می‌یابد.

اما اگر منظور از “زخم”، همان اکتروپیون (Cervical Ectropion) باشد که باعث علائم آزاردهنده‌ای مانند خونریزی مداوم پس از نزدیکی یا ترشحات زیاد شده و به درمان دارویی پاسخ نداده است، روش‌های تهاجمی‌تری به‌عنوان درمان قطعی زخم دهانه رحم وجود دارد. این روش‌ها که همگی سرپایی و سریع هستند، با هدف تخریب سلول‌های غددی (قرمز رنگ) که به بیرون کشیده شده‌اند، انجام می‌شوند تا سلول‌های پوششی طبیعی (صورتی رنگ) جایگزین آن‌ها شوند.

• کرایوتراپی (Cryotherapy) یا فریز کردن: در عمل کرایو، با استفاده از گاز نیتروژن مایع، بافت سطحی دهانه رحم منجمد و تخریب می‌شود.
• کوتر کردن (Cauterization) یا سوزاندن:
  • الکتروکوتر: استفاده از جریان الکتریسیته برای سوزاندن بافت.
  • کوتر شیمیایی: استفاده از موادی مانند نیترات نقره برای سوزاندن سطحی بافت.
• لیزر درمانی (Laser Ablation): استفاده از پرتو لیزر برای تخریب دقیق بافت زخم دهانه رحم (کمتر رایج است).
• درمان دارویی عفونت: اگر علت، سرویسیت عفونی باشد، درمان قطعی، ریشه‌کن کردن عفونت است.

آیا زخم دهانه رحم خطرناک است

برای پاسخ به این سوال، باید این دو موضوع را کاملا از هم تفکیک کنیم. اول: آیا زخم دهانه رحم خطرناک است؟ اگر منظور از “زخم”، اکتروپیون خوش‌خیم یا سرویسیت (التهاب) باشد، پاسخ خیر است. این وضعیت‌ها به خودی خود خطرناک، سرطانی یا کشنده نیستند و باعث سرطان هم نمی‌شوند. خطر اصلی زمانی است که علائم یک بیماری جدی‌تر (مانند خونریزی ناشی از سلول‌های پیش‌سرطانی) با علائم یک “زخم” ساده اشتباه گرفته شود. به همین دلیل هرگونه خونریزی غیرطبیعی نیاز به بررسی دقیق (مانند پاپ اسمیر) دارد.

بخش دوم سوال: آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟ بله، سرطان دهانه رحم می‌تواند کشنده باشد، اما این سرطان یکی از قابل‌پیشگیری‌ترین و قابل‌درمان‌ترین سرطان‌ها در صورت تشخیص زودهنگام است. به لطف غربالگری (تست پاپ اسمیر و HPV)، می‌توان تغییرات سلولی را سال‌ها قبل از تبدیل شدن به سرطان شناسایی و درمان کرد. اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس بقا بسیار بالا (نزدیک به ۱۰۰ درصد) است. اما اگر نادیده گرفته شود و به مراحل پیشرفته برسد و به سایر اندام‌ها گسترش یابد (متاستاز دهد)، درمان بسیار دشوار شده و می‌تواند کشنده باشد.

نزديكی با وجود سرطان دهانه رحم

تصمیم‌گیری در مورد نزديكی با وجود سرطان دهانه رحم یک موضوع پیچیده و بسیار شخصی است که به عوامل متعددی بستگی دارد و باید مستقیما با تیم پزشکی (انکولوژیست و جراح) در میان گذاشته شود. از نظر پزشکی، این موضوع به مرحله بیماری و نوع درمان بستگی دارد. در بسیاری از موارد، به‌ویژه اگر بیمار علائمی مانند خونریزی پس از نزدیکی (که یکی از علائم خود سرطان است) داشته باشد، رابطه جنسی می‌تواند باعث درد، خونریزی بیشتر یا ناراحتی شود.

مهم‌تر از آن، در طول دوره درمان، محدودیت‌ها جدی‌تر می‌شوند. پس از جراحی‌هایی مانند بیوپسی مخروطی (Cone Biopsy) یا هیسترکتومی (برداشتن رحم)، و همچنین در طول دوره رادیوتراپی (پرتودرمانی) لگن، دهانه رحم و واژن بسیار حساس، ملتهب و آسیب‌پذیر هستند. در این دوران، نزديكب با وجود سرطان دهانه رحم (و درمان آن) مطلقا ممنوع است تا به بافت‌ها اجازه ترمیم داده شود و از عفونت‌های شدید جلوگیری گردد. پزشک مشخص خواهد کرد که چه مدت پس از اتمام درمان می‌توان فعالیت جنسی را با احتیاط از سر گرفت.

کیا با زخم دهانه رحم باردار شدن

این سوال که کیا با زخم دهانه رحم باردار شدن، یکی از شایع‌ترین و قابل درک‌ترین نگرانی‌های زنانی است که با این تشخیص مواجه می‌شوند. خبر خوب و علمی این است که “زخم دهانه رحم” یا به بیان دقیق‌تر پزشکی، اکتروپیون (Cervical Ectropion)، به خودی خود عامل ناباروری نیست و مانعی برای باردار شدن ایجاد نمی‌کند. این وضعیت صرفا یک تغییر فیزیولوژیک در محل قرارگیری سلول‌های دهانه رحم است و مسیر اسپرم را مسدود نمی‌کند. مشکل اصلی اغلب، اضطراب ناشی از این تشخیص و علائم آن (مانند لکه‌بینی) است که می‌تواند بر روان فرد تاثیر بگذارد.

در سراسر دنیا، میلیون‌ها زن با وجود داشتن زخم دهانه رحم، بارداری‌های کاملا موفقی را تجربه کرده‌اند. داستان‌های به اشتراک گذاشته شده در انجمن‌های معتبر سلامتی، گواه این موضوع است. در ادامه به سه نمونه از این تجربیات که منعکس‌کننده دغدغه‌های مشترک است، اشاره می‌کنیم:

• سارا، ۳۱ ساله: «وقتی پزشک گفت زخم دهانه رحم دارم، دنی روی سرم خراب شد. فکر می‌کردم هرگز مادر نمی‌شوم. اما دکتر به من اطمینان داد که این وضعیت کاملا طبیعی است و تاثیری بر باروری ندارد. شش ماه بعد، من به طور طبیعی باردار شدم و الان یک پسر سالم دارم. نگرانی من بیشتر از خود مشکل، به من آسیب می‌زد.»
• ماریا، ۲۸ ساله: «بزرگترین مشکل من لکه‌بینی بعد از نزدیکی بود که در دوران اقدام به بارداری بسیار استرس‌زا بود. پزشکم پس از معاینه کامل و اطمینان از نبود عفونت، تایید کرد که این خونریزی به دلیل حساس بودن بافت اکتروپیون است. با وجود این لکه‌بینی‌ها، باردار شدم و در طول بارداری هم تحت نظر بودم.»
• اِما، ۳۴ ساله: «به دلیل ترشحات زیاد و لکه‌بینی مداوم، پزشک تصمیم گرفت با روش فریز کردن (کرایوتراپی) زخم من را درمان کند. از این می‌ترسیدم که این کار به دهانه رحم آسیب بزند. اما پس از طی شدن دوره بهبودی، نه تنها علائمم برطرف شد، بلکه حدود یک سال بعد باردار شدم. درمان به من کمک کرد تا با آرامش بیشتری برای بارداری اقدام کنم.»

عکس زخم دهانه رحم

تصویری که پزشک هنگام معاینه از طریق اسپکولوم مشاهده می‌کند، می‌تواند درک بهتری از این وضعیت به ما بدهد. در حالت اکتروپیون، به جای سطح صاف و صورتی کم‌رنگ که ظاهر طبیعی بخش خارجی دهانه رحم است، یک ناحیه قرمز، مخملی و گاهی برجسته دیده می‌شود. این قرمزی به این دلیل است که سلول‌های غده‌ای و نرم که باید داخل کانال سرویکس باشند، به سمت بیرون کشیده شده‌اند. این سلول‌ها نازک‌تر هستند و عروق خونی زیر آن‌ها نمایان‌تر است، به همین دلیل ظاهری “زخم‌مانند” و قرمز رنگ دارند. دیدن عکس زخم دهانه رحم بدون دانش پزشکی می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا این ظاهر قرمز رنگ ممکن است با التهاب (سرویسیت) یا حتی ضایعات پیش‌سرطانی اشتباه گرفته شود.

به همین دلیل، اتکا به تصاویر اینترنتی برای تشخیص، کاری بسیار پرخطر است. یک متخصص زنان با تجربه، با مشاهده مستقیم و ابزارهای تشخیصی مانند پاپ اسمیر، می‌تواند تفاوت بین یک اکتروپیون بی‌خطر، یک التهاب عفونی یا یک تغییر سلولی نگران‌کننده را تشخیص دهد. ظاهر بصری تنها یک قطعه از پازل تشخیص است و هرگز نباید مبنای قضاوت نهایی قرار گیرد. تشخیص دقیق، کلید مدیریت صحیح این وضعیت و رفع نگرانی‌های شماست.

نتیجه‌ گیری

در پایان، درک تفاوت‌های کلیدی میان زخم دهانه رحم، سرطان رحم و دهانه رحم، اولین و مهم‌ترین گام برای حفظ سلامتی و مدیریت نگرانی‌هاست. آموختیم که “زخم دهانه رحم” اغلب یک وضعیت خوش‌خیم به نام اکتروپیون است که خطری ندارد، در حالی که سرطان دهانه رحم بیماری‌ای است که توسط ویروس HPV ایجاد شده و با غربالگری منظم کاملا قابل پیشگیری است. از سوی دیگر، سرطان رحم (آندومتر) اغلب با علامت واضح خونریزی پس از یائسگی خود را نشان می‌دهد. آگاهی از این تفاوت‌ها و شناخت علائم هشداردهنده، قدرتمندترین ابزار شما برای تشخیص زودهنگام و درمان موفق است.

در کلینیک تهرانی، که به عنوان یک مرکز تخصصی در زمینه درمان بیماری‌های نشیمنگاهی و مقاربتی شناخته می‌شود، ما به خوبی از ارتباط میان این بیماری‌ها آگاهیم. یکی از خدمات اصلی ما، درمان صد در صد زگیل تناسلی است که توسط ویروس HPV ایجاد می‌شود؛ همان ویروسی که عامل اصلی سرطان دهانه رحم است. این تخصص و تجربه به ما امکان می‌دهد تا با دیدی جامع، به نگرانی‌های شما در مورد سلامت دستگاه تناسلی، از جمله تشخیص و مدیریت صحیح “زخم دهانه رحم” و افتراق آن از مشکلات جدی‌تر، پاسخ دهیم و در مسیر حفظ سلامتی در کنار شما باشیم.

سوالات متداول (FAQ)

آیا زخم دهانه رحم (اکتروپیون ) می‌تواند به سرطان تبدیل شود؟
خیر. زخم دهانه رحم یک وضعیت کاملا خوش‌خیم و غیرسرطانی است و پتانسیل تبدیل شدن به سرطان را ندارد. خطر اصلی آن، نادیده گرفتن علائمی مانند خونریزی است که ممکن است با علائم بیماری‌های جدی‌تر همپوشانی داشته باشد و نیاز به بررسی دقیق دارد.

تفاوت اصلی بین تست پاپ اسمیر و تست HPV چیست؟
تست پاپ اسمیر (Pap Smear) به دنبال تغییرات غیرطبیعی در سلول‌های دهانه رحم (اثر بیماری) می‌گردد. در مقابل، تست HPV مستقیما به دنبال خود ویروس پاپیلومای انسانی پرخطر (عامل بیماری) است. امروزه این دو تست اغلب با هم انجام می‌شوند تا دقت غربالگری به حداکثر برسد.

آیا بعد از درمان سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه، امکان بارداری وجود دارد؟
بله. برای سرطان دهانه رحم در مراحل بسیار اولیه، روش‌های درمانی حافظ باروری مانند “بیوپسی مخروطی” (Cone Biopsy) وجود دارد که فقط بخش آسیب‌دیده دهانه رحم را برمی‌دارد و رحم دست‌نخورده باقی می‌ماند. در این صورت، امکان بارداری در آینده همچنان وجود دارد.

چرا خونریزی پس از یائسگی همیشه یک علامت اورژانسی محسوب می‌شود؟
زیرا پس از یائسگی، پوشش داخلی رحم (آندومتر) باید غیرفعال و نازک باشد و هیچ خونریزی دوره‌ای نباید رخ دهد. هرگونه خونریزی نشان‌دهنده یک فعالیت غیرطبیعی است که شایع‌ترین و جدی‌ترین علت آن می‌تواند سرطان آندومتر (سرطان رحم) باشد و باید فورا بررسی شود.