خارش مقعدی چیست؟ دلایل و علت، درمان شدید خارش + 5 نکته

خارش مقعدی یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در برهه‌ ای از زندگی خود با آن مواجه می‌ شوند. این عارضه که ممکن است ناشی از عوامل مختلفی همچون حساسیت پوستی، عفونت‌ ها، مشکلات گوارشی یا حتی بیماری‌ های نشیمنگاهی باشد، می‌ تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. احساس خارش در این ناحیه نه‌تنها آزاردهنده است، بلکه در برخی موارد ممکن است نشانه‌ ای از یک بیماری جدی‌ تر باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد.

اگرچه بسیاری از افراد به دلیل خجالت از بیان این مشکل خودداری می‌کنند، اما مراجعه به یک مرکز درمانی معتبر می‌تواند به تشخیص علت اصلی خارش و یافتن راهکار مناسب کمک کند. کلینیک تهرانی به‌عنوان یکی از مراکز تخصصی در زمینه درمان بیماری‌ های نشیمنگاهی، با بهره‌ گیری از روش‌ های نوین پزشکی و تجهیزات پیشرفته، امکان درمان مؤثر این عارضه را فراهم کرده است. اگر شما هم با مشکل خارش مقعدی روبه‌ رو هستید، مراجعه به یک متخصص می‌تواند اولین و مهم‌ترین گام برای بهبود و بازگشت به زندگی عادی باشد. با ما همراه باشید.

خارش مقعدی چیست؟

خارش مقعدی یک احساس ناخوشایند و تحریک‌ کننده در ناحیه اطراف مقعد است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند التهابات پوستی، عفونت‌های قارچی یا باکتریایی، بیماری‌ های گوارشی و مشکلات سیستم ایمنی باشد. این عارضه ممکن است به‌صورت موقت یا مزمن ظاهر شود و در برخی موارد با قرمزی، تورم یا حتی زخم‌های سطحی همراه باشد. یکی از دلایل اصلی خارش مقعد، تحریک پوست ناشی از تعریق زیاد، استفاده از صابون‌های قوی یا باقی‌ماندن مواد دفعی به دلیل بهداشت نامناسب است.

همچنین، بیماری‌ هایی مانند هموروئید (بواسیر)، شقاق مقعدی، فیستول مقعدی یا عفونت‌ های انگلی (مانند کرمک) نیز می‌ توانند به‌ عنوان عوامل زمینه‌ ساز این مشکل شناخته شوند. علاوه بر این، برخی از مشکلات سیستمیک مانند دیابت یا بیماری‌ التهابی روده (IBD) نیز ممکن است با خارش مقعدی همراه باشند. تشخیص دقیق علت این عارضه نیازمند بررسی‌های پزشکی است و در مواردی که خارش مزمن و شدید باشد، مراجعه به پزشک برای یافتن راهکار درمانی مناسب ضروری خواهد بود.

خارش مقعدی نشانه چیست؟

خارش مقعدی می تواند نشانه‌ای از مشکلات پوستی، عفونت‌های موضعی یا حتی بیماری‌ های گوارشی و سیستمیک باشد. این عارضه ممکن است به دلیل تحریک‌های خارجی ساده ایجاد شود یا نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ ای باشد که نیاز به بررسی و درمان تخصصی دارد. شدت و مدت زمان خارش، همراهی آن با علائم دیگر مانند درد، سوزش، خونریزی یا تغییر در اجابت مزاج، می‌تواند در تشخیص علت اصلی مؤثر باشد. در ادامه به مهم‌ ترین دلایل خارش مقعد اشاره می‌ کنیم.

1. بیماری‌های موضعی و پوستی

برخی از بیماری‌های پوستی یا تحریکات موضعی می‌توانند عامل خارش مقعدی باشند، از جمله:

• درماتیت تماسی: واکنش آلرژیک به صابون‌ها، دستمال‌های مرطوب، یا مواد شوینده قوی.
• پسوریازیس و اگزما: بیماری‌های التهابی پوستی که ممکن است در ناحیه مقعد ظاهر شوند.
• تعریق بیش از حد و اصطکاک: ایجاد رطوبت و تحریک در ناحیه مقعد به‌ویژه در افراد چاق یا کسانی که لباس‌های تنگ می‌پوشند.

2. عفونت‌ها و بیماری‌های گوارشی

برخی از عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا انگلی می‌توانند منجر به خارش مقعدی شوند، از جمله:

• عفونت‌های قارچی (مانند کاندیدیازیس): که معمولا در افراد دارای دیابت یا سیستم ایمنی ضعیف دیده می‌شود.
• عفونت‌های انگلی (مانند کرمک یا اکسیور): که به‌ویژه در کودکان شایع است و باعث خارش شبانه می‌شود.
• بیماری‌های گوارشی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا اسهال مزمن: که می‌ توانند باعث تحریک پوست مقعد شوند.

3. بیماری‌های نشیمنگاهی و سیستمیک

در برخی موارد، خارش مقعدی می‌تواند ناشی از مشکلات جدی‌ تر باشد، مانند:

• هموروئید (بواسیر): که همراه با تورم، درد و گاهی خونریزی است. اگر درگیر این موضوع هستید باید سریعا نسبت به درمان هموروئید اقدام نمایید.
• شقاق مقعدی: ترک‌های دردناک در پوست اطراف مقعد که می‌تواند باعث تحریک و خارش شود.
• دیابت و بیماری‌های خودایمنی: که ممکن است موجب خشکی و تحریک پوستی شوند.

با توجه به تنوع علل خارش مقعدی، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و دریافت درمان مناسب ضروری است، به‌ویژه اگر خارش مداوم باشد یا با علائم دیگری همراه شود.

علت خارش مقعدی در بزرگسالان

خارش مقعدی در بزرگسالان می‌تواند به دلایل مختلفی از مشکلات پوستی و حساسیت‌های موضعی گرفته تا بیماری‌های گوارشی و عفونت‌ها ایجاد شود. یکی از رایج‌ ترین علل این مشکل، تحریک پوست اطراف مقعد ناشی از رعایت نکردن بهداشت، تعریق زیاد، استفاده از صابون‌های قوی یا باقی‌ماندن رطوبت در این ناحیه است. بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، اگزما و درماتیت نیز می‌توانند باعث التهاب و خارش شوند. علاوه بر این، مصرف برخی غذاهای تحریک‌کننده مانند غذاهای تند، قهوه و نوشیدنی‌های الکلی ممکن است مخاط مقعد را تحریک کرده و منجر به خارش شود. با توجه بر تحقیقات انجام شده توسط Cleveland می خوانیم :

Anal itching (pruritus ani) is a skin condition that affects your perianal area, which may become worse at night or after a bowel movement. Causes include poor anal hygiene, allergies, certain foods and drinks and other health conditions. Treatments include creams, ointments, medications and home remedies.

خارش مقعد (خارش آنی) یک بیماری پوستی است که ناحیه پری مقعد شما را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است در شب یا بعد از اجابت مزاج بدتر شود. دلایل آن عبارتند از بهداشت ضعیف مقعد، آلرژی، برخی غذاها و نوشیدنی ها و سایر شرایط بهداشتی. درمان ها شامل کرم ها، پمادها، داروها و درمان های خانگی است.

خارش سوراخ مقعدی می‌ تواند نشانه‌ای از مشکلات داخلی‌تر باشد، از جمله عفونت‌های انگلی (مانند کرمک)، عفونت‌ های قارچی یا باکتریایی که در محیط گرم و مرطوب اطراف مقعد رشد می‌کنند. همچنین، بیماری‌های نشیمنگاهی مانند هموروئید (بواسیر) و شقاق مقعدی ممکن است با خارش، درد و التهاب همراه باشند. در برخی موارد، بیماری‌ های سیستمیک مانند دیابت یا مشکلات کبدی نیز می‌ توانند باعث خشکی و تحریک پوست ناحیه مقعد شوند. اگر خارش مقعدی به‌صورت مزمن و شدید ادامه داشته باشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص علت اصلی و دریافت درمان مناسب ضروری است.

علت خارش مقعدی در بارداری

خارش مقعدی در دوران بارداری یک مشکل رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، افزایش جریان خون در ناحیه لگن و مشکلات گوارشی ایجاد شود. تغییرات هورمونی در این دوران ممکن است باعث خشکی پوست و حساسیت بیشتر ناحیه مقعد شود که منجر به خارش و سوزش خواهد شد. همچنین، افزایش فشار رحم بر روده‌ها می‌تواند باعث یبوست مداوم شود که یکی از عوامل تحریک‌کننده پوست مقعد است. دفع سخت و مکرر مدفوع، به‌ویژه در بارداری، می‌تواند باعث ایجاد خراش‌های کوچک و التهاب در اطراف مقعد شده و احساس خارش را تشدید کند.

علاوه بر این، بارداری می‌تواند زمینه‌ ساز شقاق شود که یکی از علل اصلی خارش مقعدی در زنان باردار محسوب می‌ شود. افزایش فشار روی رگ‌های خونی مقعد، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، باعث تورم و التهاب رگ‌ها شده و خارش و ناراحتی ایجاد می‌کند. همچنین، تغییرات در سیستم ایمنی بدن در دوران بارداری می‌ تواند احتمال عفونت‌ های قارچی یا باکتریایی را افزایش دهد که ممکن است در ناحیه مقعد نیز ظاهر شده و خارش ایجاد کند. برای کنترل این مشکل، رعایت بهداشت، مصرف فیبر کافی برای جلوگیری از یبوست، استفاده از لباس‌های نخی و مراجعه به پزشک در صورت تشدید علائم توصیه می‌شود.

چرا خارش مقعدی در کودکان رایج است؟

خارش مقعدی در کودکان یک مشکل شایع است که معمولا به دلیل عفونت‌ های انگلی مانند کرمک (اکسیور) ایجاد می‌شود. این انگل‌ ها عمدتا در کودکان سنین مدرسه دیده می‌ شوند و باعث خارش شدید در ناحیه مقعد، به‌ ویژه در شب‌ها، می‌شوند. چرخه زندگی کرمک به‌گونه‌ای است که تخم‌های آن در اطراف مقعد تخلیه شده و باعث تحریک و خارش می‌شوند. کودکانی که ناخن‌ های خود را می‌ جوند یا عادت دارند دست‌ های خود را به دهان ببرند، بیشتر در معرض این عفونت قرار دارند، زیرا تخم‌ های انگل از طریق تماس دست‌ها با دهان منتقل می‌ شوند.

علاوه بر عفونت‌ های انگلی، تحریکات پوستی و حساسیت‌ ها نیز می‌ توانند عامل خارش مقعدی در کودکان باشند. استفاده از پوشک، لباس‌ های تنگ، مواد شوینده قوی، یا عدم رعایت بهداشت مناسب ممکن است باعث ایجاد درماتیت و التهاب در این ناحیه شود. همچنین، برخی از مشکلات گوارشی مانند اسهال مکرر یا یبوست می‌توانند به تحریک پوست اطراف مقعد منجر شوند. برای کاهش این مشکل، رعایت بهداشت، شستن منظم دست‌ها، استفاده از لباس‌های نخی و در صورت نیاز، مراجعه به پزشک جهت بررسی علت و درمان مناسب توصیه می‌شود.

معرفی قرص ضد خارش مقعدی

برای درمان خارش مقعد، بسته به علت زمینه‌ای، از داروهای مختلفی استفاده می‌شود. اگر خارش ناشی از آلرژی یا التهاب پوستی باشد، آنتی‌ هیستامین‌ ها و داروهای ضد التهاب کمک‌ کننده هستند. در مواردی که عفونت قارچی، باکتریایی یا انگلی عامل خارش باشد، داروهای ضدقارچ مانند پماد کلوتریمازول، آنتی‌بیوتیک‌ها یا ضدانگل‌ها تجویز می‌شوند. همچنین، در صورت وجود مشکلات گوارشی مانند هموروئید یا یبوست، داروهای مخصوص این بیماری‌ ها می‌توانند مؤثر باشند. در جدول زیر برخی از قرص‌های رایج برای کاهش خارش مقعدی معرفی شده‌اند:

قبل از مصرف هر دارویی، مشورت با پزشک ضروری است تا علت دقیق خارش مشخص شده و درمان مناسب انتخاب شود.

درمان خانگی خارش مقعدی

درمان خارش مقعدی در خانه می‌ تواند با استفاده از روش‌های طبیعی و رعایت بهداشت مناسب انجام شود. خارش مقعدی ممکن است به دلیل حساسیت‌های پوستی، عفونت‌های خفیف یا مشکلات گوارشی مانند یبوست و هموروئید ایجاد شود. به همین دلیل، ترکیبی از رعایت بهداشت، استفاده از مواد طبیعی و اصلاح رژیم غذایی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. در ادامه برخی از روش‌های خانگی مؤثر برای تسکین خارش مقعدی آورده شده است:

روش‌ های خانگی برای درمان خارش مقعدی

• استفاده از حمام آب گرم: نشستن در آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌ تواند التهاب و خارش را کاهش دهد.
• استفاده از روغن نارگیل یا روغن زیتون: این روغن‌ ها خاصیت ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی دارند و می‌ توانند پوست مقعد را تسکین دهند.
• کمپرس سرد: گذاشتن کمپرس یخ در یک پارچه تمیز روی ناحیه مقعد، به کاهش التهاب و خارش کمک می‌ کند.
• مصرف فیبر کافی: رژیم غذایی سرشار از فیبر (مانند سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل) از یبوست جلوگیری کرده و احتمال تحریک مقعد را کاهش می‌ دهد.
• استفاده از ژل آلوئه‌ ورا: آلوئه‌ورا خاصیت خنک‌کنندگی و ضدالتهابی دارد و می‌تواند به کاهش خارش کمک کند.
• پرهیز از غذاهای تحریک‌کننده: مصرف غذاهای تند، نوشیدنی‌ های کافئین‌ دار و الکل ممکن است خارش را تشدید کند.

این روش‌ های طبیعی می‌توانند به بهبود خارش کمک کنند، اما در صورت ادامه یافتن علائم یا تشدید آن، مراجعه به پزشک برای بررسی علت اصلی و درمان مناسب توصیه می‌ شود.

داروهای گیاهی برای خارش مقعدی

درمان خارش باسن با داروهای گیاهی یکی از روش‌ های مؤثر و طبیعی است که می‌تواند بدون عوارض جانبی خاصی به کاهش التهاب و تسکین علائم کمک کند. بسیاری از گیاهان دارویی دارای خاصیت ضدالتهابی، ضدباکتریایی و ضدخارش هستند که باعث کاهش تحریکات پوستی و بهبود علائم می‌شوند. استفاده از این گیاهان به‌ صورت دم‌ نوش، روغن، پماد یا حمام‌ های گیاهی می‌تواند مؤثر باشد. در ادامه، چند گیاه دارویی مفید برای درمان خارش مقعدی معرفی شده است:

داروهای گیاهی موثر در کاهش خارش مقعدی

1. بابونه: دم‌نوش یا روغن بابونه دارای خاصیت ضدالتهابی و آرام‌بخش است و می‌تواند خارش را کاهش دهد. شستن ناحیه مقعد با دم‌کرده بابونه نیز توصیه می‌ شود.
2. آلوئه‌ورا: ژل طبیعی آلوئه‌ ورا خاصیت خنک‌ کنندگی و ضد التهابی دارد و برای کاهش تحریکات پوستی بسیار مؤثر است.
3. روغن نارگیل: این روغن با داشتن خواص مرطوب‌ کننده و ضدباکتریایی، می‌ تواند به کاهش خشکی و خارش مقعد کمک کند.
4. سرکه سیب: مخلوط مقدار کمی سرکه سیب با آب و استفاده از آن به‌ عنوان شوینده طبیعی می‌ تواند به کاهش خارش ناشی از عفونت‌ های قارچی کمک کند.
5. گل همیشه‌بهار: این گیاه دارای ترکیبات ضدعفونی‌کننده و التیام‌بخش است که می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند. استفاده از کرم یا عصاره گل همیشه‌ بهار روی ناحیه مقعد توصیه می‌ شود.

این داروهای گیاهی می‌ توانند به کاهش خارش و التهاب کمک کنند، اما در صورت تداوم یا تشدید علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق مشکل مشخص شده و درمان مناسب تجویز شود.

بهترین پماد برای خارش مقعدی

پمادهای مخصوص خارش مقعدی با ترکیبات ضدالتهابی، ضدخارش و التیام‌بخش می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. انتخاب بهترین پماد بستگی به علت خارش دارد؛ اگر خارش ناشی از هموروئید، شقاق، عفونت قارچی یا حساسیت پوستی باشد، پمادهای مختلفی برای درمان آن وجود دارد. در ادامه، برخی از پمادهای مؤثر برای درمان خارش مقعدی معرفی شده‌اند:

قبل از استفاده از هر پماد، مشورت با پزشک توصیه می‌ شود تا علت خارش مشخص شده و درمان مناسب انتخاب شود.

سوزش و خارش مقعدی بعد از دفع مدفوع

سوزش و خارش مقعدی پس از دفع مدفوع مشکلی رایج است که می‌ تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب به پوست، هموروئید یا عفونت‌ها ایجاد شود. یکی از دلایل شایع این مشکل، خشکی یا تحریک پوست ناحیه مقعد است که معمولا به علت استفاده از دستمال‌های مرطوب یا شستشوی ناحیه با مواد شوینده حساس‌کننده به وجود می‌آید. همچنین، یبوست و فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع می‌تواند به ایجاد ترک‌های کوچک و التهاب در اطراف مقعد منجر شود که باعث سوزش و خارش می‌شود.

علاوه بر این، هموروئیدها (بواسیر) یکی از عوامل اصلی ایجاد سوزش و خارش بعد از دفع مدفوع هستند. این بیماری باعث تورم رگ‌های خونی در ناحیه مقعد می‌ شود(خون در مدفوع) که می‌تواند در حین یا بعد از دفع مدفوع به شدت تحریک شود. همچنین، برخی از عفونت‌های قارچی یا باکتریایی نیز می‌توانند به سوزش و خارش مقعدی دامن بزنند. برای پیشگیری و درمان این مشکل، رعایت بهداشت مناسب، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و در صورت لزوم، مصرف داروهای تجویزی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

سوالات متداول درباره خارش مقعد

1. چه عواملی باعث خارش مقعد می‌شود؟
   خارش مقعد می‌تواند به دلیل عواملی مانند هموروئید، عفونت‌های قارچی، حساسیت به مواد شوینده، یبوست، یا بیماری‌های پوستی مانند اگزما ایجاد شود.
2. آیا خارش باسن نشانه بیماری جدی است؟
   در بیشتر موارد، خارش باسن ناشی از مشکلات ساده مانند خشکی پوست یا یبوست است. اما در صورت ادامه یافتن یا تشدید علائم، ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های جدی‌تری مانند هموروئید یا عفونت‌های پوستی باشد.
3. چگونه می‌توان از خارش ناحیه مقعدی جلوگیری کرد؟
   برای جلوگیری از خارش مقعدی، رعایت بهداشت فردی، مصرف فیبر کافی برای جلوگیری از یبوست، استفاده از مواد شوینده ملایم و خودداری از استفاده از دستمال‌های مرطوب حاوی مواد شیمیایی توصیه می‌شود.
4. آیا داروهای گیاهی برای درمان خارش مقعد مؤثر هستند؟
   بله، بسیاری از داروهای گیاهی مانند روغن نارگیل، آلوئه‌ورا و بابونه خاصیت ضدالتهابی و تسکین‌دهنده دارند و می‌توانند به کاهش خارش مقعدی کمک کنند.