چرا خون در ادرار وجود دارد؟ علت، میزان خطر و درمان + نکته

خون در ادرار ، ادرار خونی یا هماچوری یکی از نشانه‌ های هشداردهنده‌ ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. این مشکل می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد، از عفونت‌های ساده‌ی دستگاه ادراری گرفته تا مشکلات جدی‌تری مانند سنگ کلیه، بیماری‌های کلیوی یا حتی برخی سرطان‌ها. مشاهده لخته خون در ادرار می‌ تواند باعث نگرانی شود، اما آگاهی از علت‌های احتمالی و روش‌های درمانی می‌تواند از اضطراب بی‌مورد جلوگیری کند. در این مقاله به بررسی دلایل، روش‌های تشخیص و درمان این عارضه خواهیم پرداخت.

اگرچه ادرار خونی می‌ تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف در بدن باشد، اما در برخی موارد، خونریزی ناشی از بیماری‌های نشیمنگاهی مانند بواسیر (هموروئید) نیز ممکن است با این مشکل اشتباه گرفته شود. اگر هنگام دفع مدفوع متوجه خونریزی شدید و شک دارید که به دلیل بواسیر باشد، جای نگرانی نیست. کلینیک تهرانی با بهره‌ گیری از روش‌های نوین و تجهیزات پیشرفته، درمان قطعی بواسیر را بدون نیاز به جراحی‌ های سنگین و دوران نقاهت طولانی ارائه می‌دهد. این مقاله صرفا جهت آگاهی‌ بخشی تهیه شده است و برای تشخیص دقیق، پیشنهاد می‌شود با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

خون در ادرار نشانه چیست؟

وجود خون و لخته در ادرار که به آن هماچوری نیز گفته می‌ شود، می‌ تواند نشانه‌ ای از مشکلات مختلف در بدن باشد. در برخی موارد، این عارضه ناشی از عوامل بی‌خطر مانند ورزش سنگین یا مصرف برخی داروهاست، اما در برخی شرایط می‌ تواند نشان‌ دهنده بیماری‌های جدی‌ تری باشد. تشخیص علت دقیق Hematuria اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی از این مشکلات ممکن است نیاز به مداخله فوری پزشکی داشته باشند.

علل احتمالی خون در ادرار:

• عفونت‌ های ادراری – رشد بیش از حد باکتری‌ها در مثانه یا کلیه‌ها که باعث التهاب و خونریزی می‌شود.
• سنگ کلیه یا مثانه – رسوبات معدنی که می‌توانند دیواره مجاری ادراری را خراش دهند و خون در ادرار ایجاد کنند.
• بیماری‌ های کلیوی – التهاب یا نارسایی کلیه ممکن است باعث نشت گلبول‌ های قرمز به ادرار شود.
• بیماری‌ های پروستات – در مردان، التهاب یا بزرگ شدن پروستات می‌تواند منجر به هماچوری شود.
• سرطان‌ های دستگاه ادراری – در موارد نادر، سرطان مثانه، کلیه یا پروستات ممکن است باعث مشاهده لخته خون در ادرار شود.
• آسیب‌ های فیزیکی – ضربه به کلیه یا مجاری ادراری می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.

در صورت مشاهده ادرار خونی، مراجعه به پزشک ضروری است تا با انجام آزمایش‌های لازم، علت دقیق مشخص شود و درمان مناسب آغاز گردد.

آیا وجود خون در ادرار خطرناک است؟

ادرار خونی همیشه به معنای یک بیماری خطرناک نیست، اما نباید آن را نادیده گرفت. در برخی موارد، این مشکل به دلایل بی‌خطری مانند ورزش شدید، مصرف برخی داروها یا کم‌ آبی بدن رخ می‌ دهد. با این‌ حال، Hematuria می‌ تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی‌تر مانند عفونت‌های ادراری، سنگ کلیه، بیماری‌های کلیوی، یا حتی سرطان مثانه و پروستات باشد. به‌ خصوص اگر خون در ادرار همراه با علائمی مانند درد، سوزش، تکرر ادرار یا لخته‌ های خون باشد، نیاز به بررسی فوری پزشکی دارد. در این خصوص سایت بزرگ و معبر niddk می گوید که :

Hematuria is a common diagnosis in individuals who visit a urologist. Researchers estimate that at least 1 out of 5 people evaluated by a urologist is diagnosed with hematuria.1 Gross hematuria is less common than microscopic hematuria.2

هماچوری یک تشخیص شایع در افرادی است که به متخصص اورولوژی مراجعه می کنند. محققان تخمین می زنند که حداقل 1 نفر از هر 5 نفری که توسط اورولوژیست ارزیابی می شوند، مبتلا به هماچوری تشخیص داده می شوند. 1 هماچوری ناخالص کمتر از هماچوری میکروسکوپی است.

در بسیاری از موارد، علت لخته خون در ادرار با آزمایش‌های ساده مانند آزمایش ادرار، سونوگرافی یا سی‌ تی‌ اسکن مشخص می‌شود و در صورت نیاز، درمان مناسب آغاز می‌گردد. اگر ادرار خونی بدون درد و علامت خاصی ظاهر شود، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری خاموش باشد که تشخیص زودهنگام آن اهمیت زیادی دارد. بنابراین، مشاهده خون در ادرار را جدی بگیرید و در صورت تکرار یا همراهی با علائم دیگر، برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.

علت خون در ادرار زنان و نشانه‌ های آن

وجود خون در ادرار زنان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف باشد که برخی از آن‌ها بی‌خطر و برخی دیگر نیازمند بررسی پزشکی هستند. یکی از شایع‌ ترین دلایل این عارضه، عفونت ادراری است که معمولا با سوزش و درد هنگام ادرار کردن همراه است. البته مشکلاتی مانند سنگ کلیه، بیماری‌ های کلیوی، یا حتی عفونت‌ های دستگاه تناسلی مردانه یا زنانه نیز ممکن است باعث بروز این وضعیت شوند. شناخت علت‌های اصلی می‌تواند به تشخیص و درمان بهتر کمک کند. باید توجه داشته باشید که وجود خون در مدفوع نیز خطراتی را در بر دارد.

دلایل اصلی خون و سوزش در ادرار زنان:

1. عفونت‌ های ادراری (UTI) – رایج‌ ترین علت سوزش و خون در ادرار که به دلیل رشد باکتری‌ ها در مثانه یا مجاری ادراری رخ می‌ دهد.
2. سنگ کلیه یا مثانه – این رسوبات سخت می‌ توانند به دیواره‌های داخلی مجاری ادراری آسیب برسانند و موجب خونریزی شوند.
3. عفونت‌ های دستگاه تناسلی – برخی عفونت‌های واژینال یا بیماری‌ های مقاربتی نیز می‌ توانند باعث تحریک و خون در ادرار شوند.
4. التهاب مثانه (سیستیت بینابینی) – نوعی التهاب مزمن مثانه که می‌تواند همراه با سوزش و خون در ادرار باشد.
5. بیماری‌ های کلیوی – اختلالات کلیوی مانند گلومرولونفریت ممکن است منجر به نشت گلبول‌ های قرمز در ادرار شوند.
6. مصرف برخی داروها – داروهایی مانند رقیق‌ کننده‌ های خون می‌توانند باعث Hematuria شوند.

در صورت مشاهده خون در ادرار همراه با سوزش، مراجعه به پزشک ضروری است تا با انجام آزمایش‌های لازم، علت دقیق مشخص شود و درمان مناسب آغاز گردد.

علت خون در ادرار مردان و نشانه‌های آن

وجود خون در ادرار مردان می‌ تواند نشانه‌ ای از مشکلات مختلف در دستگاه ادراری یا کلیه‌ ها باشد. در برخی موارد، این مشکل ناشی از عفونت‌های ادراری یا سنگ کلیه است، اما در موارد جدی‌ تر، می‌تواند نشان‌ دهنده بیماری‌ های پروستات، مشکلات کلیوی یا حتی سرطان باشد. در صورتی که خون در ادرار به صورت لخته مشاهده شود، احتمال وجود یک خونریزی داخلی یا آسیب جدی‌ تر در مجاری ادراری افزایش می‌یابد. بررسی پزشکی دقیق می‌تواند به تشخیص علت اصلی و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کند.

دلایل اصلی خون و لخته خون در ادرار مردان:

1. بزرگی یا التهاب پروستات (پروستاتیت) – یکی از دلایل شایع خون موجود در ادرار مردان، که معمولا همراه با تکرر ادرار و درد لگنی است.
2. عفونت‌های ادراری (UTI) – باکتری‌ ها می‌توانند باعث التهاب و خونریزی در مجاری ادراری شوند.
3. سنگ کلیه یا مثانه – این رسوبات سخت می‌ توانند دیواره مجاری ادراری را خراش دهند و باعث وجود خون یا لخته در ادرار شوند.
4. سرطان مثانه، کلیه یا پروستات – ادرار خونی، به‌ویژه همراه با لخته، ممکن است از علائم اولیه سرطان باشد.
5. ضربه یا آسیب فیزیکی – آسیب‌های ناشی از تصادف، ورزش‌ های سنگین یا سقوط می‌ توانند باعث خونریزی در دستگاه ادراری شوند.
6. بیماری‌های کلیوی – مشکلاتی مانند گلومرولونفریت می‌توانند باعث نشت خون به ادرار شوند.
7. مصرف داروهای رقیق‌کننده خون – برخی داروها مانند وارفارین یا آسپرین ممکن است موجب افزایش خونریزی در ادرار شوند.

اگر لخته‌ های خونی در ادرار مشاهده شود، توصیه می‌شود که فرد هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند، زیرا این وضعیت می‌ تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی در سلامت دستگاه ادراری باشد.

چه مقدار خون در ادرار خطرناک است؟

میزان خطرناک بودن ادرار خونی به عوامل مختلفی مانند مقدار خون، وجود لخته، تکرار آن و علائم همراه بستگی دارد. در برخی موارد، خون در ادرار تنها با آزمایش میکروسکوپی قابل تشخیص است (هماچوری میکروسکوپی) و ممکن است خطر جدی نداشته باشد. اما اگر خون به‌وضوح در ادرار دیده شود (Hematuria واضح یا ماکروسکوپی)، به‌ویژه اگر با لخته‌ های خونی، درد شدید، سوزش، تکرر ادرار، تب یا کاهش وزن غیرطبیعی همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های جدی‌تری مانند سنگ کلیه، عفونت‌های شدید، بیماری‌های کلیوی یا حتی سرطان مثانه و پروستات باشد.

در صورتی که خونریزی شدید باشد و ادرار کاملا به رنگ قرمز روشن یا قهوه‌ای تیره تغییر کند، یا اگر دفع لخته‌ های بزرگ خون اتفاق بیفتد، این وضعیت خطرناک محسوب می‌شود و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. حتی اگر خون در ادرار بدون درد باشد، اما به‌طور مداوم تکرار شود، لازم است علت آن از طریق آزمایش‌های پزشکی مشخص شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری گردد.

درد پهلو و ادرار خونی

ترکیب درد پهلو و ادرار خونی می‌ تواند نشان‌ دهنده مشکلاتی در کلیه‌ ها یا دستگاه ادراری باشد. این علائم معمولا در اثر سنگ کلیه، عفونت‌های کلیوی (پیلونفریت)، آسیب‌های کلیوی، یا حتی بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان کلیه و یا سرطان رکتوم ایجاد می‌ شوند.(آیا میدانید رکتوم چیست؟) سنگ کلیه یکی از شایع‌ترین علل این وضعیت است که می‌تواند باعث ایجاد درد شدید در پهلو و خون در ادرار شود. این درد معمولا به‌صورت ناگهانی شروع شده و به کشاله ران یا پایین شکم منتشر می‌ شود.

مهم‌ترین علل درد پهلو همراه با ادرار خونی:

• سنگ کلیه – سنگ‌ها می‌توانند باعث تحریک و آسیب به مجاری ادراری شوند و خونریزی ایجاد کنند.
• عفونت کلیه (پیلونفریت) – معمولاً با تب، لرز و احساس سوزش هنگام ادرار همراه است.
• بیماری‌های کلیوی – مانند گلومرولونفریت که باعث التهاب کلیه‌ها و نشت خون به ادرار می‌شود.
• سرطان کلیه یا مثانه – در موارد نادر، درد پهلو و خون در ادرار ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد.
• آسیب یا ضربه به کلیه‌ها – تصادف یا ضربه مستقیم به ناحیه کلیه می‌تواند باعث هماچوری و درد شدید پهلو شود.

در صورت مشاهده این علائم، به‌ ویژه اگر درد شدید است یا با علائم دیگری مانند تب، تهوع، یا لخته‌های خون همراه است، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند و روند درمان را تسهیل نماید.

درمان خون در ادرار آقایان

درمان خون در ادرار آقایان به علت اصلی آن بستگی دارد. پزشک ابتدا با بررسی آزمایش‌های ادرار، سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن علت خونریزی را مشخص کرده و سپس روش درمانی مناسب را تجویز می‌کند. برخی از روش‌های درمانی شامل:

• درمان عفونت‌ های ادراری: با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب، عفونت برطرف شده و خونریزی متوقف می‌شود.
• رفع سنگ کلیه و مثانه: در صورت وجود سنگ‌های کوچک، افزایش مصرف مایعات توصیه می‌شود، اما برای سنگ‌ های بزرگ، ممکن است از سنگ‌ شکن یا جراحی استفاده شود.
• درمان بزرگی پروستات: برای کاهش التهاب و کنترل علائم، داروهای مخصوص تجویز شده و در موارد شدید، جراحی انجام می‌شود.
• درمان بیماری‌های کلیوی: در صورت وجود مشکلات کلیوی، از داروهای ضدالتهابی یا روش‌های تخصصی‌تر مانند دیالیز استفاده می‌ شود.
• قطع یا تنظیم داروهای رقیق‌کننده خون: در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد، پزشک ممکن است دوز آن را کاهش دهد یا جایگزین مناسبی پیشنهاد کند.

درمان خون در ادرار زنان

درمان خون در ادرار زنان نیز به علت ایجاد آن بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی شامل:

• درمان عفونت‌های ادراری: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ ها برای رفع عفونت و کاهش التهاب در مجاری ادراری.
• درمان سنگ کلیه و مثانه: افزایش مصرف مایعات برای دفع سنگ‌ های کوچک و انجام سنگ‌شکنی یا جراحی برای سنگ‌های بزرگ‌تر.
• بررسی و درمان بیماری‌های زنان: مشکلاتی مانند اندومتریوز یا عفونت‌های واژن ممکن است باعث خونریزی ادراری شوند و نیاز به درمان‌های هورمونی یا جراحی داشته باشند.
• درمان بیماری‌های کلیوی: در صورت وجود بیماری‌های کلیوی مانند گلومرولونفریت، پزشک داروهای ضدالتهابی یا درمان‌های تخصصی تجویز می‌کند.
• تنظیم داروهای هورمونی یا ضد انعقاد: در برخی موارد، تغییر یا قطع داروهایی که باعث خونریزی می‌شوند، می‌تواند مشکل را برطرف کند.

در هر دو مورد، اگر خون در ادرار به‌طور مکرر مشاهده شد یا با علائم دیگری مانند درد، سوزش، تب یا لخته‌های خون همراه بود، مراجعه به پزشک ضروری است.

چند قطره خون بعد از ادرار در زنان

وجود چند قطره خون بعد از ادرار در زنان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از شایع‌ترین علل، عفونت‌های ادراری است که باعث التهاب و آسیب به دیواره مثانه و مجاری ادراری می‌شود. از دیگر دلایل می‌توان به سنگ‌های کلیه یا مثانه، مشکلات رحمی مانند اندومتریوز، مصرف برخی داروهای ضد انعقاد، و حتی تغییرات هورمونی اشاره کرد. در برخی موارد، خونریزی ممکن است به علت نزدیکی قاعدگی یا اختلالات تخمدان باشد. اگر این وضعیت مکرراً تکرار شود یا با سوزش، درد شکمی، تکرر ادرار یا تب همراه باشد، لازم است به پزشک مراجعه شود.

چند قطره خون بعد از ادرار در مردان

چند قطره خون بعد از ادرار در مردان معمولا به مشکلاتی مانند التهاب یا عفونت پروستات (پروستاتیت)، سنگ کلیه، عفونت‌ های ادراری، بزرگی پروستات، یا آسیب به مجاری ادراری مرتبط است. در برخی موارد، این مشکل می‌تواند نشانه‌ای از سرطان مثانه یا پروستات باشد، به‌ ویژه در آقایانی که سن بالایی دارند یا سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیوی و سرطانی دارند. اگر خونریزی با درد، سوزش، ضعف عمومی، یا کاهش وزن غیرمنتظره همراه باشد، بررسی پزشکی فوری ضروری است.

سوالات متداول

1. آیا ادرار خونی همیشه نشان‌دهنده یک بیماری جدی است؟
   ادرار خونی می‌تواند ناشی از علل مختلفی باشد، از جمله عفونت‌های ادراری، سنگ کلیه یا مشکلات پروستات، اما همیشه به معنای یک بیماری خطرناک نیست. با این حال، مشاهده خون در ادرار باید جدی گرفته شود و برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید.
2. آیا ادرار خونی به تنهایی می تواند درد ایجاد کند؟
   ادرار خونی ممکن است با درد همراه باشد یا بدون درد ظاهر شود. در صورت همراه بودن خون با درد، سوزش، تب یا لخته‌های خون، نیاز به بررسی دقیق‌تر توسط پزشک دارید.
3. آیا خونریزی در ادرار می‌تواند به علت تغییرات هورمونی باشد؟
   بله، تغییرات هورمونی مانند نزدیک شدن به دوران قاعدگی، بارداری یا استفاده از داروهای هورمونی می‌تواند به خونریزی در ادرار منجر شود. با این حال، اگر خونریزی مداوم باشد یا با علائم دیگری همراه شود، لازم است تحت نظر پزشک قرار بگیرید.
4. آیا سنگ‌های کلیه باعث خونریزی در ادرار می‌شوند؟
   بله، سنگ‌های کلیه می‌توانند باعث خونریزی در ادرار شوند، به‌ویژه اگر سنگ به دیواره‌های مجاری ادراری آسیب بزند. این خونریزی معمولا با درد شدید پهلو یا کمر همراه است و نیاز به درمان فوری دارد.