سرطان مقعدی | سرطان مقعدی کشنده است | علت، علائم + تصاویر

در دنیای امروز، با افزایش آگاهی مردم نسبت به بیماری‌های مختلف، صحبت در مورد انواع سرطان نیز بیش از پیش اهمیت یافته است. یکی از این سرطان‌ها که شاید کمتر در مورد آن صحبت شده باشد، سرطان مقعد یا سرطان مقعدی است. این بیماری، مانند هر نوع سرطان دیگری، در صورت تشخیص به موقع و شروع درمان مناسب، شانس بهبودی بالایی دارد. آشنایی با علائم، دلایل و روش‌های درمانی این بیماری می‌تواند گام بزرگی در جهت حفظ سلامتی و پیشگیری از عواقب جدی‌تر باشد. درک این نکته ضروری است که اطلاعات صحیح و مراجعه به مراکز درمانی معتبر، کلید اصلی موفقیت در مسیر درمان است.

وقتی صحبت از بیماری‌های ناحیه نشیمنگاهی به میان می‌آید، بسیاری از افراد به دلیل حس خجالت از مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند. این در حالی است که بیماری‌هایی مانند سرطان مقعدی نیازمند توجه فوری و تخصصی هستند. کلینیک تهرانی به عنوان یک مرکز تخصصی در زمینه درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، با بهره‌گیری از کادر درمانی مجرب و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی در این حوزه است. این کلینیک علاوه بر درمان سرطان، در زمینه‌های دیگری مانند درمان شقاق مقعدی و سایر بیماری‌های آنورکتال نیز فعالیت دارد و می‌تواند همراهی مطمئن در مسیر بهبودی شما باشد.

سرطان مقعدی چیست

سرطان مقعد (Anal Cancer) نوعی سرطان نادر است که در کانال مقعد (Anus) شکل می‌گیرد. کانال مقعد یک لوله کوتاه در انتهای رکتوم است که از طریق آن، مدفوع از بدن خارج می‌شود. این بیماری زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های سالم در این ناحیه دچار جهش ژنتیکی شده و به صورت غیرقابل کنترلی شروع به رشد و تکثیر می‌کنند. این سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند توده‌ای به نام تومور را تشکیل دهند که پتانسیل تهاجم به بافت‌های اطراف و حتی گسترش (متاستاز) به سایر نقاط بدن را دارد.

انواع مختلفی از تومورها می‌توانند در این ناحیه رشد کنند که همه آن‌ها لزوما بدخیم نیستند. با این حال، درک اینکه سرطان مقعدی چیست و چه تفاوتی با سایر توده‌ها دارد، برای تشخیص و درمان صحیح حیاتی است. شایع‌ترین نوع این سرطان، کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma) است که از سلول‌های سنگفرشی پوشاننده سطح کانال مقعد منشا می‌گیرد. انواع نادرتر شامل آدنوکارسینوم، کارسینوم سلول بازال و ملانوما هستند که هر کدام ویژگی‌ها و روش‌های درمانی خاص خود را دارند.

وب‌سایت انجمن سرطان آمریکا (American Cancer Society) در مورد آمار سرطان مقعدی چنین بیان می کند:

سرطان مقعد نسبتا نادر است – بسیار کمتر از سرطان روده بزرگ یا رکتوم. انجمن سرطان آمریکا تخمین می‌زند که سرطان مقعد در ایالات متحده برای سال 2024 به شرح زیر است: حدود 10540 مورد جدید (3360 مورد در مردان و 7180 مورد در زنان) حدود 2190 مورد مرگ (1000 مورد در مردان و 1190 مورد در زنان)

آیا سرطان مقعدی کشنده است

یکی از اولین و نگران‌کننده‌ترین سوالاتی که برای بیماران و نزدیکانشان پیش می‌آید این است که آیا سرطان مقعدی کشنده است؟ پاسخ به این سوال به عوامل متعددی بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان گفت که این سرطان در صورت تشخیص در مراحل اولیه، نرخ بقای بسیار خوبی دارد و کاملا قابل درمان است. مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در پیش‌آگهی (Prognosis) بیماری شامل مرحله (Stage) سرطان در زمان تشخیص، میزان گسترش آن به غدد لنفاوی یا سایر اعضای بدن، نوع سلول‌های سرطانی و وضعیت سلامت عمومی بیمار است.

خوشبختانه، با پیشرفت‌های چشمگیر در روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی (پرتودرمانی)، حتی در مراحل پیشرفته‌تر نیز امید به درمان و کنترل بیماری وجود دارد. بنابراین، پاسخ به این سوال که آیا سرطان مقعد کشنده است، بیش از هر چیز به زمان تشخیص و اقدام برای درمان بستگی دارد. هرچه سرطان زودتر شناسایی شود، درمان‌ها موثرتر بوده و احتمال بهبودی کامل به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. ناامیدی و ترس را کنار بگذارید و با تمرکز بر پیگیری روند درمانی، شانس خود را برای غلبه بر این بیماری به حداکثر برسانید.

تصاویر سرطان مقعدی

بسیاری از افراد برای درک بهتر ظاهر این بیماری، به دنبال تصاویر سرطان مقعدی در اینترنت می‌گردند. اگرچه مشاهده این تصاویر می‌تواند به آشنایی اولیه با شکل ظاهری ضایعات کمک کند، اما اتکا به آن‌ها برای تشخیص، کاری بسیار اشتباه و خطرناک است. ضایعات ناشی از سرطان مقعد ممکن است شبیه به بیماری‌های خوش‌خیم‌تری مانند هموروئید (بواسیر)، زگیل تناسلی یا شقاق باشند و تنها یک پزشک متخصص قادر به تشخیص افتراقی صحیح است.

توصیه اکید می‌شود که به جای جستجو برای عکس سرطان مقعدی و مقایسه آن با وضعیت خود، در صورت مشاهده هرگونه توده، زخم، خونریزی یا تغییر غیرعادی در ناحیه مقعد، فورا به پزشک یا یک کلینیک تخصصی مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات بالینی دقیق و در صورت لزوم، نمونه‌برداری (بیوپسی)، می‌تواند تشخیص قطعی را اعلام کرده و بهترین مسیر درمانی را مشخص نماید. به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام، کلید درمان موفقیت‌آمیز سرطان است.

علائم سرطان مقعد

آگاهی از علائم سرطان مقعد اولین و مهم‌ترین قدم برای تشخیص زودهنگام این بیماری است. متاسفانه، برخی از این علائم با مشکلات شایع‌تری مانند هموروئید اشتباه گرفته می‌شوند که این امر می‌تواند منجر به تاخیر در تشخیص و درمان شود. شایع‌ترین علامت این بیماری، خونریزی از مقعد است که ممکن است به صورت رگه‌های خون روی مدفوع یا دستمال توالت دیده شود. درد در ناحیه مقعد، خارش مداوم و احساس وجود توده یا برجستگی در اطراف سوراخ مقعد نیز از دیگر نشانه‌های هشداردهنده هستند.

مهم است که به تغییرات در اجابت مزاج خود نیز توجه کنید. باریک شدن قطر مدفوع، احساس عدم تخلیه کامل پس از دستشویی رفتن، بی‌اختیاری مدفوع و ترشحات غیرعادی (مخاطی یا چرکی) از مقعد چیست و آیا می‌توانند از دیگر علائم سرطان مقعدی باشند. گاهی اوقات نیز ممکن است فرد متوجه تورم غدد لنفاوی در ناحیه کشاله ران شود. در صورت تجربه هر یک از این علائم، به خصوص اگر برای چند هفته ادامه داشتند، حتما به پزشک مراجعه کنید.

1. خونریزی از مقعد یا رکتوم: شایع‌ترین علامت که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
2. درد در ناحیه مقعد: دردی که ممکن است دائمی باشد یا هنگام نشستن تشدید شود.
3. خارش مداوم در اطراف مقعد: خارشی که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد.
4. احساس وجود توده یا فشار در مقعد: شبیه به احساس نیاز به دفع مدفوع.
5. ترشحات غیرعادی: خروج مخاط، چرک یا مواد آبکی از مقعد.
6. تغییر در عادات روده: مانند اسهال، یبوست یا باریک شدن مدفوع.
7. بی‌اختیاری مدفوع: از دست دادن کنترل بر روی دفع گاز یا مدفوع.
8. تورم غدد لنفاوی: در ناحیه مقعد یا کشاله ران.

علائم سرطان مقعدی در زنان

اگرچه علائم اصلی سرطان مقعد در بین زنان و مردان مشابه است، اما برخی تفاوت‌های جزئی ممکن است وجود داشته باشد که توجه به آن‌ها اهمیت دارد. علائم سرطان مقعدی در زنان گاهی می‌تواند با مشکلات ژنیکولوژیک (بیماری‌های زنان) اشتباه گرفته شود، به خصوص اگر درد یا فشار به واژن یا نواحی اطراف آن کشیده شود. زنانی که سابقه عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ویژه انواع پرخطر آن را دارند، یا زنانی که مبتلا به سرطان دهانه رحم یا واژن بوده‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار دارند و باید نسبت به علائم هشیارتر باشند.

• خونریزی غیرطبیعی: ممکن است با خونریزی واژینال یا خونریزی‌های دوران قاعدگی اشتباه گرفته شود.
• درد در ناحیه لگن: دردی که ممکن است به اشتباه به مشکلات رحمی یا تخمدانی نسبت داده شود.
• احساس فشار در واژن: تومورهای مقعدی می‌توانند به دیواره واژن فشار وارد کنند.
• تغییر در روابط جنسی: احساس درد یا ناراحتی حین نزدیکی (دیسپارونیا).
• خارش یا توده در ناحیه پرینه: ناحیه بین مقعد و واژن.

علائم سرطان مقعدی در مردان

در مردان نیز، آگاهی از علائم اختصاصی می‌تواند به تشخیص سریع‌تر کمک کند. علائم سرطان مقعدی در مردان ممکن است با بیماری‌های پروستات یا مشکلات ادراری تداخل داشته باشد، به خصوص اگر تومور به ساختارهای مجاور فشار وارد کند. مردانی که روابط جنسی با مردان دیگر دارند (MSM)، به ویژه اگر مبتلا به HIV باشند، در گروه پرخطر برای ابتلا به این سرطان قرار می‌گیرند و باید به طور منظم تحت غربالگری و معاینه قرار گیرند.

• تغییر در عملکرد مثانه: مانند مشکل در ادرار کردن یا تکرر ادرار به دلیل فشار تومور.
• اختلال در نعوظ: در موارد نادر، تومورهای بزرگ می‌توانند بر اعصاب این ناحیه تاثیر بگذارند.
• درد در ناحیه پرینه یا کیسه بیضه: دردی که ممکن است به اشتباه به مشکلات پروستات یا بیضه ربط داده شود.
• احساس تخلیه ناقص: احساس مداوم نیاز به دفع مدفوع، حتی پس از اجابت مزاج.
• تورم در کشاله ران: که نشان‌دهنده درگیری غدد لنفاوی است.

خونریزی مقعدی و سرطان

خونریزی مقعدی و سرطان ارتباطی بسیار جدی و مهم با یکدیگر دارند. همانطور که اشاره شد، خونریزی از مقعد شایع‌ترین علامت سرطان در این ناحیه است. این خونریزی معمولا به رنگ قرمز روشن است، زیرا منشا آن نزدیک به خروجی دستگاه گوارش قرار دارد. بسیاری از افراد با مشاهده خون، بلافاصله به فکر هموروئید (بواسیر) می‌افتند و از مراجعه به پزشک غفلت می‌کنند. این در حالی است که هرگونه خونریزی از مقعد، به خصوص در افراد بالای ۴۰ سال یا افرادی که سابقه خانوادگی سرطان دارند، باید جدی گرفته شده و توسط پزشک بررسی شود.

نکته کلیدی در تمایز بین خونریزی مقعد و سرطان از سایر علل، توجه به علائم همراه است. خونریزی ناشی از سرطان معمولا مداوم یا مکرر است و ممکن است با درد، خارش، تغییر در اجابت مزاج یا احساس وجود توده همراه باشد. در مقابل، خونریزی هموروئید اغلب بدون درد است و پس از مدتی قطع می‌شود. با این حال، تنها راه اطمینان از علت خونریزی، انجام معاینات پزشکی دقیق است.

• منشا خونریزی: در سرطان مقعد، خونریزی از تومور ایجاد می‌شود، در حالی که در هموروئید از عروق متورم ناشی می‌شود.
• رنگ خون: معمولا قرمز روشن است، اما در موارد نادر اگر خونریزی بالاتر باشد، ممکن است تیره‌تر باشد.
• علائم همراه: وجود درد، توده، خارش مداوم و تغییر در قطر مدفوع به نفع سرطان است.
• اهمیت تشخیص: نادیده گرفتن خونریزی می‌تواند منجر به پیشرفت سرطان و کاهش شانس درمان موفق شود.

علت سرطان مقعدی چیست

اگرچه علت دقیق این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما محققان چندین عامل خطر کلیدی را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند احتمال ابتلا به آن را به شدت افزایش دهند. اصلی‌ترین و مهم‌ترین علت سرطان مقعدی، عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، مسئول بیش از ۹۰ درصد موارد سرطان مقعد است. انواع خاصی از HPV (به ویژه نوع ۱۶ و ۱۸) به عنوان انواع پرخطر شناخته می‌شوند که می‌توانند سلول‌های ناحیه مقعد را آلوده کرده و به مرور زمان باعث تغییرات سرطانی شوند.

علاوه بر HPV، عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری نقش دارند. ضعف سیستم ایمنی بدن، چه به دلیل بیماری‌هایی مانند HIV/AIDS و چه به دلیل مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مثلا پس از پیوند عضو)، یک عامل خطر مهم محسوب می‌شود. استعمال دخانیات نیز با افزایش خطر ابتلا به این سرطان مرتبط است. سن بالا (بیشتر موارد در افراد بالای ۵۰ سال تشخیص داده می‌شوند)، سابقه سرطان‌های دیگر مرتبط با HPV (مانند سرطان دهانه رحم، واژن یا آلت تناسلی مردان) و التهاب مزمن در ناحیه مقعد نیز از دیگر دلایل هستند.

1. عفونت با ویروس HPV: مهم‌ترین و شایع‌ترین عامل خطر.
2. ضعف سیستم ایمنی: به دلیل HIV/AIDS یا داروهای سرکوب‌کننده ایمنی.
3. استعمال دخانیات: سیگار کشیدن خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
4. سن بالا: خطر با افزایش سن بیشتر می‌شود.
5. سابقه سرطان‌های دیگر: به خصوص سرطان‌های مرتبط با HPV.
6. التهاب مزمن: بیماری‌هایی مانند فیستول مقعدی مزمن.
7. داشتن شرکای جنسی متعدد: که خطر ابتلا به HPV را بالا می‌برد.

تشخیص سرطان مقعد

فرایند تشخیص سرطان مقعدی با مراجعه به پزشک و شرح حال دقیق بیمار آغاز می‌شود. پزشک ابتدا سوالاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و عوامل خطر احتمالی می‌پرسد. سپس معاینه فیزیکی انجام می‌شود که شامل معاینه رکتوم با انگشت (Digital Rectal Exam – DRE) است. در این روش، پزشک با انگشتی که دستکش دارد و آغشته به ژل روان‌کننده است، داخل کانال مقعد و قسمت پایینی رکتوم را برای یافتن هرگونه توده یا ناهنجاری لمس می‌کند.

اگر در معاینه اولیه مورد مشکوکی یافت شود، قدم بعدی انجام آنوسکوپی (Anoscopy) است. در این روش، یک لوله کوتاه، توخالی و چراغ‌دار به نام آنوسکوپ به آرامی وارد مقعد می‌شود تا پزشک بتواند دیواره داخلی کانال مقعد را به طور مستقیم مشاهده کند. در صورت مشاهده ضایعه مشکوک، مهم‌ترین اقدام برای تشخیص سرطان مقعد، نمونه‌برداری یا بیوپسی (Biopsy) است. در این روش، قطعه کوچکی از بافت غیرطبیعی برداشته شده و برای بررسی‌های میکروسکوپی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود تا وجود سلول‌های سرطانی تایید یا رد شود.

• معاینه فیزیکی و معاینه رکتوم با انگشت (DRE): اولین قدم در ارزیابی بیمار.
• آنوسکوپی، پروکتوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی: برای مشاهده مستقیم داخل کانال مقعد و رکتوم.
• بیوپسی (نمونه‌برداری): قطعی‌ترین روش تشخیصی برای تایید وجود سرطان.
• تست پاپ اسمیر مقعدی (Anal Pap Test): مشابه پاپ اسمیر دهانه رحم، برای غربالگری افراد پرخطر.
• روش‌های تصویربرداری: مانند سونوگرافی اندورکتال، CT اسکن، MRI و PET اسکن برای تعیین مرحله و میزان گسترش بیماری.

تفاوت هموروئید و سرطان مقعد

یکی از بزرگترین چالش‌ها در تشخیص زودهنگام سرطان مقعدی، شباهت علائم اولیه آن با بیماری بسیار شایع‌تری به نام هموروئید (بواسیر) است. این شباهت باعث می‌شود بسیاری از افراد، علائمی مانند خونریزی، درد یا خارش را به هموروئید نسبت داده و از مراجعه به پزشک خودداری کنند. درک تفاوت هموروئید و سرطان مقعد برای تشخیص به موقع حیاتی است. هموروئید به تورم و التهاب وریدهای ناحیه مقعد و رکتوم تحتانی گفته می‌شود که یک بیماری خوش‌خیم است. در مقابل، سرطان مقعد ناشی از رشد کنترل‌نشده سلول‌های بدخیم در بافت‌های کانال مقعد است.

اگرچه هر دو می‌توانند باعث خونریزی قرمز روشن شوند، اما ویژگی‌های دیگری به تمایز آن‌ها کمک می‌کند. درد ناشی از سرطان معمولا مداوم و پیشرونده است، در حالی که درد هموروئید اغلب هنگام اجابت مزاج رخ می‌دهد. همچنین، توده‌های سرطانی معمولا سفت، ثابت و با شکل نامنظم هستند، در حالی که توده هموروئید نرم و قابل ارتجاع است. مهم‌ترین نکته این است که هرگز نباید خودتان اقدام به تشخیص کنید. با مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق ضروری است تا تفاوت هموروئید و سرطان مقعدی به درستی تشخیص داده شود.

• ماهیت بیماری: هموروئید تورم رگ‌های خونی (خوش‌خیم) است؛ سرطان رشد غیرطبیعی سلول‌ها (بدخیم) است.
• نوع درد: درد سرطان معمولا دائمی و عمیق است؛ درد هموروئید اغلب حین یا پس از دفع مدفوع است.
• ویژگی توده: توده سرطانی سفت، نامنظم و ثابت است؛ توده هموروئیدی نرم، گرد و متحرک است.
• خارش: خارش در سرطان می‌تواند مداوم و شدید باشد، در حالی که در هموروئید متناوب است.
• پاسخ به درمان: علائم هموروئید معمولا با درمان‌های خانگی و دارویی بهبود می‌یابد؛ علائم سرطان بدون درمان تخصصی بدتر می‌شود.

انواع مختلف سرطان مقعدی

سرطان مقعدی یک بیماری واحد نیست و بر اساس نوع سلولی که سرطان از آن منشا می‌گیرد، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. شناخت این انواع برای تعیین بهترین استراتژی درمانی اهمیت دارد. شایع‌ترین نوع آن، کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma) است که بیش از ۹۰ درصد موارد را تشکیل می‌دهد. این نوع سرطان از سلول‌های سنگفرشی که سطح داخلی کانال مقعد را پوشانده‌اند، آغاز می‌شود.

انواع نادرتر دیگری نیز وجود دارند. آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma) نوعی است که از غدد تولیدکننده مخاط در زیر پوشش داخلی مقعد شروع می‌شود. این نوع بیشتر شبیه سرطان رکتوم است و ممکن است روش درمانی متفاوتی نیاز داشته باشد. ملانوم (Melanoma) نوع بسیار نادری است که از سلول‌های تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) در پوست یا پوشش داخلی مقعد ایجاد می‌شود و می‌تواند بسیار تهاجمی باشد. آشنایی با انواع مختلف سرطان مقعدی به تیم پزشکی کمک می‌کند تا پیش‌آگهی بیمار و موثرترین درمان‌ها را مشخص کنند.

• کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma): شایع‌ترین نوع که از سلول‌های پوششی مقعد شروع می‌شود.
• آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma): نوع نادری که از غدد مخاطی مقعد منشا می‌گیرد.
• ملانوم مقعدی (Anal Melanoma): یک نوع بسیار نادر و تهاجمی که از سلول‌های رنگدانه‌ساز پوست شروع می‌شود.
• کارسینوم سلول بازال (Basal Cell Carcinoma): نوعی سرطان پوست که به ندرت در ناحیه مقعد دیده می‌شود.
• تومور استرومال گوارشی (GIST): نوع نادری از تومور که می‌تواند در دیواره عضلانی کانال مقعد ایجاد شود.

عوارض خطرناک سرطان مقعد

اگر سرطان مقعد به موقع تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض خطرناک سرطان مقعدی و مشکلات جدی برای سلامتی فرد شود. خطرناک‌ترین عارضه، متاستاز یا گسترش سرطان به سایر نقاط بدن است. سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی یا جریان خون به غدد لنفاوی مجاور در لگن و کشاله ران و سپس به اندام‌های دوردست مانند کبد و ریه‌ها سرایت کنند. درمان سرطان در مرحله متاستاتیک بسیار دشوارتر است و شانس بقا را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

علاوه بر متاستاز، رشد موضعی تومور نیز می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. تومور بزرگ می‌تواند کانال مقعد را مسدود کرده و باعث انسداد روده شود که یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. همچنین، تومور ممکن است به ساختارهای مجاور مانند اسفنکتر مقعد، واژن (در زنان) یا پروستات (در مردان) تهاجم کند. این تهاجم می‌تواند منجر به بی‌اختیاری مدفوع، تشکیل راه‌های ارتباطی غیرطبیعی بین مقعد و واژن (فیستول رکتوواژینال) و دردهای شدید و ناتوان‌کننده شود. این موارد، جدی بودن عوارض خطرناک سرطان مقعد را نشان می‌دهد و بر اهمیت تشخیص زودهنگام تاکید می‌کند.

• متاستاز (Metastasis): گسترش سرطان به غدد لنفاوی، کبد، ریه‌ها و سایر اندام‌ها.
• تهاجم موضعی: نفوذ تومور به عضلات اسفنکتر، واژن، مثانه یا پروستات.
• بی‌اختیاری مدفوع: به دلیل آسیب به عضلات کنترل‌کننده دفع.
• تشکیل فیستول: ایجاد یک کانال غیرطبیعی بین مقعد و اندام‌های مجاور مانند واژن.
• انسداد روده: مسدود شدن مسیر دفع مدفوع توسط تومور.
• درد مزمن و شدید: به دلیل درگیری اعصاب ناحیه لگن.

درمان سرطان مقعد

خبر خوب این است که درمان سرطان مقعد، به خصوص در مراحل اولیه، بسیار موثر است و نرخ بهبودی بالایی دارد. رویکرد درمانی به عوامل مختلفی از جمله مرحله و درجه سرطان، نوع تومور، محل دقیق آن و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. هدف اصلی درمان، از بین بردن کامل سلول‌های سرطانی و جلوگیری از بازگشت بیماری است. در عین حال، پزشکان تلاش می‌کنند تا حد امکان عملکرد طبیعی اسفنکتر مقعد حفظ شود تا بیمار پس از درمان دچار بی‌اختیاری مدفوع نشود.

امروزه، استاندارد طلایی برای درمان سرطان مقعدی در مراحل موضعی (مراحلی که سرطان به نقاط دوردست گسترش نیافته)، ترکیبی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی است که به آن شیمی‌پرتودرمانی (Chemoradiation) گفته می‌شود. این روش ترکیبی نتایج بسیار موفقی داشته و در بسیاری از موارد، نیاز به جراحی‌های بزرگ و برداشتن مقعد را از بین برده است. تیم درمانی شامل متخصصان مختلفی از جمله انکولوژیست، رادیوتراپیست و جراح است که با همکاری یکدیگر بهترین برنامه درمانی را برای هر بیمار طراحی می‌کنند.

روش‌های درمان سرطان مقعد

روش‌های درمان سرطان مقعد در طول سال‌ها تکامل یافته و امروزه بسیار کارآمدتر و کم‌عارضه‌تر از گذشته هستند. انتخاب روش درمانی به مرحله بیماری بستگی دارد. همانطور که گفته شد، شیمی‌پرتودرمانی همزمان، درمان اصلی برای اکثر بیماران است. در این روش، داروهای شیمی‌درمانی (معمولا فلوئورواوراسیل و میتومایسین) به صورت وریدی تزریق می‌شوند تا سلول‌های سرطانی را در سراسر بدن هدف قرار دهند و همزمان، پرتودرمانی با انرژی بالا به صورت متمرکز به ناحیه تومور و غدد لنفاوی اطراف تابانده می‌شود تا سلول‌های بدخیم را از بین ببرد.

جراحی نقش محدودتری در درمان اولیه دارد و معمولا برای موارد بسیار کوچک و سطحی (مرحله اولیه) یا برای مواردی که به شیمی‌پرتودرمانی پاسخ نداده‌اند، استفاده می‌شود. در موارد پیشرفته‌تر یا عود بیماری، ممکن است نیاز به یک جراحی وسیع به نام رزکسیون ابدومینوپرینئال (Abdominoperineal Resection) باشد که در آن مقعد، رکتوم و بخشی از روده بزرگ برداشته شده و یک کلوستومی دائمی (ایجاد راه خروج مدفوع روی شکم) ایجاد می‌شود. اخیرا، ایمونوتراپی نیز به عنوان گزینه‌ای برای موارد پیشرفته که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، مطرح شده است.

جراحی سرطان های مقعدی

در گذشته، جراحی سرطان های مقعدی به عنوان اصلی‌ترین روش درمانی شناخته می‌شد و اغلب شامل یک عمل وسیع به نام رزکسیون ابدومینوپرینئال (APR) بود که به ایجاد کلوستومی دائمی منجر می‌شد. اما امروزه، با اثبات اثربخشی فوق‌العاده شیمی‌پرتودرمانی، نقش جراحی به طور قابل توجهی تغییر کرده است. در حال حاضر، جراحی به عنوان درمان اولیه تنها برای موارد بسیار خاصی مانند تومورهای بسیار کوچک و سطحی در مراحل اولیه (Stage I) که می‌توان آن‌ها را با یک برش موضعی (Local Excision) و با حفظ کامل عملکرد اسفنکتر برداشت، استفاده می‌شود.

نقش اصلی جراحی در دوران مدرن، برای مواردی است که به درمان استاندارد (شیمی‌پرتودرمانی) پاسخ نداده‌اند (بیماری مقاوم) یا پس از درمان موفق، مجددا عود کرده‌اند (بیماری راجعه). در این شرایط، جراحی APR ممکن است تنها گزینه درمانی باقی‌مانده برای ریشه‌کن کردن کامل بیماری باشد. بنابراین، جراحی سرطان مقعدی از یک درمان خط اول به یک درمان نجات‌بخش (Salvage Therapy) تبدیل شده است که به بیماران شانس دوباره‌ای برای بهبودی می‌دهد.

• درمان خط اول نیست: جراحی دیگر درمان استاندارد اولیه برای اکثر سرطان‌های مقعدی محسوب نمی‌شود.
• برش موضعی (Local Excision): گزینه‌ای برای تومورهای بسیار کوچک و سطحی با هدف حفظ کامل عملکرد مقعد.
• رزکسیون ابدومینوپرینئال (APR): یک جراحی وسیع است که معمولا برای بیماری‌های مقاوم به درمان یا عودکننده انجام می‌شود و به ایجاد کلوستومی دائمی نیاز دارد.
• نقش تشخیصی: جراحی در قالب بیوپسی (نمونه‌برداری) اولین و قطعی‌ترین قدم برای تشخیص سرطان است.

نتیجه گیری

در نهایت، مهم‌ترین پیام این است که سرطان مقعد یک بیماری قابل پیشگیری و در صورت تشخیص به موقع، کاملا قابل درمان است. آگاهی از عوامل خطر مانند ویروس HPV، شناخت علائم هشداردهنده و تمایز آن‌ها از بیماری‌های خوش‌خیم‌، کلید اصلی مراجعه سریع به پزشک و شروع درمان در مراحل اولیه است. خونریزی، درد، خارش مداوم یا هرگونه تغییر غیرعادی در ناحیه مقعد را هرگز نباید نادیده گرفت. سرطان مقعدی با روش‌های درمانی مدرن امروزی، به ویژه شیمی‌پرتودرمانی، نرخ بقای بسیار بالایی دارد و بسیاری از بیماران می‌توانند به زندگی عادی و سالم خود بازگردند.

مراجعه به یک مرکز تخصصی و یک تیم پزشکی مجرب، نقشی حیاتی در مدیریت صحیح و موفقیت‌آمیز این بیماری دارد. کلینیک تهرانی به عنوان مرکز تخصصی درمان بیماری‌های نشیمنگاهی، با درک حساسیت‌ها و نگرانی‌های بیماران، محیطی امن و حرفه‌ای را برای تشخیص و درمان فراهم آورده است. این مرکز با بهره‌گیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، نه تنها در زمینه سرطان، بلکه در تشخیص و درمان هموروئید و سایر بیماری‌های این ناحیه نیز تخصص دارد و می‌تواند راهنمای مطمئن شما در مسیر کسب بهبودی کامل باشد.

سوالات متداول

سرطان مقعدی چیست؟
سرطان مقعدی یا Anal Cancer نوعی سرطان است که از رشد کنترل‌نشده سلول‌های بدخیم در کانال مقعد (لوله کوتاه در انتهای روده بزرگ) منشا می‌گیرد. شایع‌ترین نوع آن کارسینوم سلول سنگفرشی است که با عفونت ویروس HPV ارتباط قوی دارد.

سرطان مقعدی کشنده است؟
خیر، در صورت تشخیص زودهنگام، سرطان مقعدی به هیچ وجه کشنده نیست و کاملا قابل درمان است. با روش‌های درمانی مدرن مانند شیمی‌پرتودرمانی، نرخ بقای ۵ ساله برای بیماران در مراحل اولیه بیش از ۸۰ درصد است. موفقیت درمان به شدت به مرحله بیماری در زمان تشخیص بستگی دارد.

علائم سرطان مقعدی در زنان چیست؟
علائم اصلی در زنان مشابه مردان است و شامل خونریزی، درد و خارش مقعد می‌شود. با این حال، زنان ممکن است علائم دیگری مانند درد در ناحیه لگن، احساس فشار در واژن یا درد هنگام نزدیکی را نیز تجربه کنند که گاهی با مشکلات ژنیکولوژیک اشتباه گرفته می‌شود.